Κεντρικές ιδέες Θεματικών Ενοτήτων

Εισαγωγή

Οι συναρπαστικές βιβλικές ιστορίες για την εξάπλωση της Εκκλησίας και τη δράση των Αποστόλων (περιοδείες, φυλακίσεις και διώξεις) εμπνέουν τους μικρούς μαθητές και τους βοηθούν να καταλάβουν τις δυσκολίες αλλά και τη σπουδαιότητα της μεταφοράς της καλής είδησης (Ευαγγέλιο) σε όλο τον κόσμο.

 

Γενικοί Στόχοι Ενότητας

Οι μαθητές:
α) παρουσιάζουν και αποτιμούν την Ανάσταση του Χριστού ως αιτία και περιεχόμενο της ιεραποστολής (από την εποχή των Αποστόλων έως και σήμερα)
β) απαριθμούν και αξιολογούν τις διακινδυνεύσεις που συνοδεύουν την ιεραποστολή
γ) διακρίνουν και αξιολογούν το θάρρος, την επιμονή και την αφοσίωση στη δράση συγκεκριμένων προσώπων
δ) εξακριβώνουν ότι η αποστολή της μαρτυρίας του Χριστού συνεχίζεται μέχρι και σήμερα και διατυπώνουν ιδέες και κρίσεις
ε) εξηγούν με επιχειρήματα τη σημασία της δέσμευσης σε μια αποστολή.

  Χρόνος: 2 δίωρα  

ΚΕΙΜΕΝΑ
«Χριστός Ανέστη!» Μια «καλή είδηση» για όλο τον κόσμο

  1. «Ηγέρθη, ουκ έστιν ώδε»: Ο άγγελος στις Μυροφόρες

Όταν πέρασε το Σάββατο, η Μαρία η Μαγδαληνή και Μαρία η μητέρα του Ιακώβου, και η Σαλώμη, αγόρασαν αρώματα για να πάνε να αλείψουν το σώμα του Ιησού. Ήρθαν στο μνήμα πολύ πρωί την επομένη του Σαββάτου, μόλις ανέτειλε ο ήλιος. Και έλεγαν μεταξύ τους: «Ποιος θα μας κυλήσει την πέτρα από την είσοδο του μνήματος;» γιατί ήταν πάρα πολύ μεγάλη. Μόλις όμως κοίταξαν προς εκεί, παρατήρησαν ότι η πέτρα είχε κυλήσει από τον τόπο της.
Μόλις μπήκαν στο μνήμα είδαν ένα νεαρό με λευκή στολή να κάθεται στα δεξιά και τρόμαξαν. Αυτός όμως τους είπε:
«Μην τρομάζετε. Ψάχνετε για τον Ιησού από τη Ναζαρέτ, τον σταυρωμένο; Αναστήθηκε. Δεν είναι εδώ. Να και το μέρος όπου τον είχαν βάλει. Πηγαίνετε τώρα και πείτε στου μαθητές του και στον Πέτρο: «Πηγαίνει πριν από σας στη Γαλιλαία και σας περιμένει. Εκεί θα τον δείτε, όπως σας το είχε ήδη πει».
Οι γυναίκες βγήκαν και έφυγαν από το μνήμα γεμάτες τρόμο και δέος. Δεν είπαν όμως τίποτα σε κανέναν, γιατί φοβούνταν.

Μκ 16, 1-8

 

  1. «Η αλήθεια όμως είναι πως ο Χριστός έχει αναστηθεί»

Η αλήθεια όμως είναι πως ο Χριστός έχει αναστηθεί, κάνοντας την αρχή για την ανάσταση όλων των νεκρών. Γιατί, όπως ο θάνατος ήρθε στον κόσμο από έναν άνθρωπο, έτσι από έναν άνθρωπο ήρθε και η ανάσταση τα νεκρών. Όπως πεθαίνουν όλοι εξαιτίας της συγγένειας με τον Αδάμ, έτσι, χάρη στη συγγένεια με τον Χριστό, όλοι θα ξαναπάρουν ζωή.

 

Α Κορ 15, 20-21

«Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη»

Μετά το μήνυμα του αγγέλου που μετέφεραν οι Μυροφόρες στους έντεκα μαθητές εκείνοι ξεκίνησαν για τη Γαλιλαία και συγκεκριμένα στο βουνό, όπου ο Ιησούς τους είχε παραγγείλει να πάνε. Όταν τον είδαν, τον προσκύνησαν. Μερικοί όμως είχαν αμφιβολίες. Ο Ιησούς τους πλησίασε και τους είπε: «Ο Θεός μού έδωσε όλη την εξουσία στον ουρανό και στη γη. Πηγαίνετε λοιπόν και κάνετε μαθητές μου όλα τα έθνη, βαφτίζοντάς τους στο όνομα του Πατρός και Υιού και του Αγίου Πνεύματος και διδάξτε τους να τηρούν όλες τις εντολές που σας έδωσα. Και εγώ θα είμαι μαζί σας πάντα, ως τη συντέλεια του κόσμου» Αμήν.

Μτ 28, 16-20

 

  1. Οι απόστολοι στους δρόμους του κόσμου

Όλοι οι Απόστολοι κήρυξαν τον Χριστιανισμό. Εκτός από τον Παύλο και τις μεγάλες περιοδείες του, ο Ιωάννης μαζί με τον Πέτρο κήρυξαν στη Σαμάρεια. Ο Ιωάννης στη Μικρά Ασία με κέντρο την Έφεσο. Ο αδελφός του Πέτρου, Ανδρέας περιόδευσε και δίδαξε στη Συρία, στην Καππαδοκία, στη Βιθυνία, στη Σκυθία και αλλού. Επίσης πήγε στη Θράκη, στη Μακεδονία, στην Ήπειρο και κατέληξε στην Πάτρα όπου και θανατώθηκε. Ο Φίλιππος κήρυξε στη Φρυγία της Μ. Ασίας όπου και μαρτύρησε. Ο Ναθαναήλ, σύμφωνα με την παράδοση, κήρυξε στην Ινδία και στην Αρμενία. Ο Θωμάς στην Ινδία. Ο Ματθαίος, στους Πάρθους και στους Αιθίοπες. Ο Ιάκωβος στην Αίγυπτο. Ο Θαδδαίος, στη Συρία, στην Αρμενία, στην Αραβία και στην Περαία. Ο Σίμων ο Κανανίτης, στη Μαυριτανία και σε άλλες χώρες της Αφρικής. Ο Ματθίας, που εκλέχτηκε στη θέση του Ιούδα, κήρυξε στην Αίγυπτο και στην Αιθιοπία.

 

  1. «Διέσχισαν τη χώρα κηρύττοντας το Ευαγγέλιο»

Εκείνοι που είχαν διασκορπιστεί διέσχισαν τη χώρα κηρύττοντας το Ευαγγέλιο. Έτσι κι ο Φίλιππος κατέβηκε σε μια πόλη της Σαμάρειας και τους κήρυττε ότι ο Ιησούς είναι ο Μεσσίας. Ο κόσμος όλος με μια καρδιά πρόσεχε αυτά που έλεγε ο Φίλιππος, ακούγοντας τον και βλέποντας τα θαύματα που έκανε.

     

Πρ. 8, 4-6

 

 

  1. Τα ταξίδια του Παύλου / Ταξίδια γεμάτα δυσκολίες, κινδύνους και περιπέτειες

Μετά τη βάπτισή του ο Παύλος έκανε σκοπό της ζωής του τη διάδοση του Ευαγγελίου. Ταξιδεύει στην Κύπρο και σε πόλεις της Μικράς Ασίας, όπου εξηγεί στους ανθρώπους τη διδασκαλία του Χριστού. Τον συντροφεύουν οι συνεργάτες του: Βαρνάβας και Μάρκος.

Από τη Μ. Ασία ο Παύλος με τους συντρόφους του Λουκάς, Σίλας και Τιμόθεος. πέρασαν στην Ελλάδα. Στις ακτές της Μακεδονίας, στους Φιλίππους, κοντά στη σημερινή Καβάλα. Έξω από τα τείχη της πόλης, κοντά σ’ ένα ποτάμι κήρυξαν τον λόγο του Χριστού σε μια ομάδα γυναικών που βρισκόταν εκεί. Μια απ’ αυτές, Λυδία την έλεγαν, βαφτίστηκε χριστιανική με όλη της την οικογένεια. Εκεί, δημιουργήθηκε η πρώτη χριστιανική Εκκλησία στην Ευρώπη. Από τους Φιλίππους ο Παύλος θα πάει στη Θεσσαλονίκη κι από εκεί στη Βέροια. Με τους συντρόφους του ζει πολλές περιπέτειες και κινδύνους, αλλά αρκετοί πιστεύουν και βαφτίζονται στις δύο πόλεις. Επόμενος σταθμός του ήταν η Αθήνα. Εκεί μίλησε κάτω από την Ακρόπολη, στον Άρειο Πάγο. Λίγοι πίστεψαν στο κήρυγμά του. Ανάμεσά τους ο αρεοπαγίτης δικαστής Διονύσιος, που αργότερα έγινε επίσκοπος και πολιούχος Άγιος της Αθήνας.

Η πλούσια Κόρινθος ήταν ο επόμενος σταθμός του Παύλου στην Ελλάδα. Εκεί πολλοί πίστεψαν στον Χριστό.

Χρόνια ολόκληρα ο Παύλος περιόδευε στη Μικρά Ασία και την Ελλάδα, κηρύττοντας με ενθουσιασμό το Ευαγγέλιο. Οι δυσκολίες ήταν μεγάλες. Πολλές φορές κινδύνεψε η ίδια του η ζωή. Μια φορά, μάλιστα, στα Ιεροσόλυμα οι ψεύτικες κατηγορίες φανατικών εχθρών του τον οδήγησαν στη φυλακή. Από τα Ιεροσόλυμα τον μετέφεραν στις φυλακές της Καισάρειας. Ο Παύλος τότε διαμαρτυρήθηκε και ζήτησε να δικαστεί στη Ρώμη από τον Καίσαρα, επειδή είχε αυτό το δικαίωμα ως Ρωμαίος πολίτης.

Ταξιδεύοντας για την Ιταλία, μια μεγάλη τρικυμία παρέσυρε τον Παύλο και τους συντρόφους του στη νότια Κρήτη. Μετά από περιπέτειες έφτασαν στη Ρώμη, όπου ο Παύλος φυλακίστηκε από τους Ρωμαίους. Εκεί παρέμεινε δύο χρόνια. Μέσα στις φυλακές έγραψε πολλές επιστολές, για να συμβουλεύσει και να στηρίξει την πίστη των αδύναμων χριστιανών. Στο τέλος αθωώθηκε και αποφυλακίστηκε.

Από τη Ρώμη ξεκίνησε η τελευταία περιοδεία του Παύλου με επισκέψεις προς τις Εκκλησίες που ίδρυσε στην Ελλάδα και σε κάποιες πόλεις της Μικράς Ασίας.

Ήταν πια εποχή μεγάλων διωγμών, που επέβαλλε ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Νέρων. Οι χριστιανοί συλλαμβάνονταν και θανατώνονταν με μαρτυρικό τρόπο. Ο Παύλος, σύμφωνα με την παράδοση, γύρω στο 67 μ.Χ. καταδικάστηκε σε θάνατο και αποκεφαλίστηκε.

Πρ 13,14,15,16,17, 18, 21, 22, 26

 
Επιστολές στους αδελφούς

Με γράμματα επικοινωνούσε ο απόστολος Παύλος με τους χριστιανούς των Εκκλησιών που είχε ιδρύσει. Ακόμα κι αν βρισκόταν μακριά τους, μερικές φορές πολύ μακριά τους, είχε την έγνοια τους. Μόλις είχαν ξεκινήσει την καινούργια τους ζωή και χρειάζονταν στήριγμα. Γράμματα του έστελναν κι εκείνοι. Είχαν απορίες, ήθελαν τη συμβουλή του, περίμεναν να τους στηρίξει.

Ο Παύλος έγραψε πολλές επιστολές. Σώθηκαν μόνο δεκατέσσερις. Όλες είναι γραμμένες στα ελληνικά. Άλλες τις έγραψε με το ίδιο του το χέρι κι άλλες τις υπαγόρευε. Μετά τις έδινε σε ένα έμπιστο πρόσωπο, για να φτάσουν με ασφάλεια στα χέρια των αδελφών.

Πάνω πάνω στην επιστολή ο Παύλος γράφει το όνομά του. Αμέσως μετά, σε ποιους την απευθύνει. Έπειτα υπάρχει ευχαριστία προς τον Θεό και παρακάτω διδάσκει, απαντάει στις απορίες, διορθώνει τους χριστιανούς. Στο τέλος, στέλνει χαιρετίσματα και ασπασμούς στους αδελφούς.

Κι άλλοι απόστολοι έγραψαν επιστολές (Πέτρος, Ιωάννης, Ιάκωβος, Ιούδας).

Αποσπάσματα από τις επιστολές διαβάζονται στη Θεία Λειτουργία και σε άλλες ακολουθίες πριν από το Ευαγγέλιο.

 

«Με την ψυχή στα πόδια»: Η καλή είδηση πάντα καινούργια

Από την προσπάθεια των πρώτων ιεραποστόλων να διαδώσουν το Ευαγγέλιο στα έθνη έχουν περάσει περίπου 2.000 χρόνια. Πολλά έχουν αλλάξει. Οι σημερινοί ιεραπόστολοι σπάνια χρειάζεται να «οδοιπορούν», αφού υπάρχει μεγάλη ευκολία στις μετακινήσεις τους, δεν πεινούν, δεν διψούν, δεν μένουν γυμνοί και δεν κρυώνουν, αφού έχουν βελτιωθεί οι γενικότερες συνθήκες ζωή. Επίσης, υπάρχουν κάθε είδους μέσα στην διάθεση τους: εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση, τηλέφωνα και φαξ, αλλά και το διαδίκτυο. Παρ’ όλα αυτά, και σήμερα η ιεραποστολική διακονία πολύ συχνά συναντά μεγάλες δυσκολίες και απαιτεί θυσίες.

Οι σύγχρονοι ιεραπόστολοι κηρύττουν ότι ο Χριστός αγαπάει το ίδιο όλους τους ανθρώπους σε όποια φυλή κι αν ανήκουν, όποιο χρώμα κι αν έχουν. Αλλά δεν περιορίζονται μόνο στο κήρυγμα. Βοηθούν τους ανθρώπους και στα προβλήματά τους. Οργανώνουν συσσίτια για όλους, σχολεία όπου μαθαίνουν τα παιδιά τους γράμματα, ιατρεία όπου τους ενημερώνουν για θέματα υγείας κ.ά.

 

Ο μαύρος Χριστός

Γυρεύω έναν ντόπιο ζωγράφο,

για να μου φτιάσει ένα μαύρο Χριστό.

Να μου ζωγραφίσει τον Κύριό μου και Πατέρα μου

μ’ έναν όμορφο χιτών σαν κι αυτόν που φοράει ο δικός μου γονιός.

Άκουσέ με, Χριστέ μου και Πατέρα μου:

Οι λευκοί σε παράστησαν

σαν έναν ωραίο άντρα από τη δική τους φυλή,

οι κόκκινοι Ινδιάνοι σε ζωγράφισαν ίδιο μαζί τους,

οι κίτρινοι σου δάνεισαν το χρώμα τους.

Θα αρνηθείς τώρα να πάρεις και το δικό μου χρώμα,

το μαύρο;

 

  1. Ιερομόναχος Κοσμάς Γρηγοριάτης (1942-1989)

Γεννήθηκε σε ένα χωριό του Κιλκίς σε μια πολύ φτωχή οικογένεια. Μικρός ήρθε με τους γονείς του στη Θεσσαλονίκη, όπου ζούσαν πολύ φτωχικά. Η σχέση του με την εκκλησία ήταν πάντα πολύ στενή. Από μικρός, ενώ ακόμη σπούδαζε, αναγκάστηκε να εργαστεί.

Το 1975 πρωτοπήγε στην ιεραποστολή της Αφρικής. Λίγο μετά έγινε μοναχός, χειροτονήθηκε ιερέας και με ενθουσιασμό ξεκίνησε το μεγάλο έργο της ιεραποστολής στην Αφρική και συγκεκριμένα στο Κολουέζι του Κονγκό. Έλεγε στον πατέρα του: «Εμένα με έταξε ο Θεός ιεραπόστολο σ’ αυτή την περιοχή. Όπου και να πηγαίνω, θα βοηθώ όποιον συναντήσω που έχει την ανάγκη μου». Με πολλές δυσκολίες- το τροπικό κλίμα, οι ασθένειες, η άγνωστη σ’ αυτόν γλώσσα σουαχίλι κ.ά. άρχισε ένα υπεράνθρωπο ιεραποστολικό έργο. Η ανιδιοτέλειά του και η εργατικότητά του ενέπνεε πολλούς να τον βοηθούν με διάφορους τρόπους. Ο π. Κοσμάς εκτός από ιερέας και κατηχητής, έγινε πατέρας και αδελφός πολλών δυστυχισμένων μαύρων.

Στα δέκα χρόνια του ιεραποστολικού του έργου άφησε δεκατέσσερις ιερείς, δύο διακόνους, δεκαπέντε χιλιάδες βαπτισμένους, δεκατρείς κτισμένους ναούς, τριάντα πέντε λασποκαλύβες-εκκλησίες, πενήντα πέντε ενορίες, μια πλούσια φάρμα, ένα πανέμορφο κτήμα, δύο οικοτροφεία, μια τεράστια αποθήκη, ένα δημοτικό σχολείο στο Κουλουέζι και τρία σε χωριά, ένα μοναστήρι και κοιτώνες για τους ιεραποστόλους.

Το βράδυ της 27.1.1989 σκοτώθηκε, όταν ένα αυτοκίνητο έπεσε πάνω στο δικό του. Πριν τρεις μήνες είχε πει στον γέροντά του π. Γεώργιο: «Η ιεραποστολή δεν είναι για λίγους μήνες και όποιος θέλει να είναι ιεραπόστολος πρέπει ν’ αφήσει τα κόκαλά του στο αφρικανικό χώμα». Έτσι κι έγινε. Ο τάφος του έγινε λαϊκό προσκύνημα.

 

  1. Γερόντισσα Γαβριηλία (1897-1991)

Η Αυρηλία Παπαγιάννη γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν το τέταρτο παιδί μιας εύπορης οικογένειας. Μικρή προτιμούσε το παιχνίδι από το σχολείο. Όταν πήγε όμως στο Παρθεναγωγείο, το Ζάππειο άρχισε να διαβάζει πολύ. Έμαθε Γαλλικά και Αγγλικά και Μουσική. Η μητέρα της και η μεγαλύτερή της αδελφή την επηρέασαν σημαντικά σε θέματα πίστης και στη συγκρότηση της προσωπικότητάς της.

Για τη μητέρα της εξομολογήθηκε: «Όσο περνούν τα χρόνια, τόσο καταλαβαίνω και πιο πολύ γιατί μου έδωσε ο Κύριος μια τόσο ξεχωριστή μητέρα. Γιατί ήταν για μένα η Αγάπη και τίποτε άλλο. Για αυτό μπορώ και αγαπώ όλους και όλα».

Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών έρχεται στη Θεσσαλονίκη, όπου φοιτά στη Φιλοσοφική Σχολή. Τελειώνοντας τις σπουδές της φτάνει στην Αθήνα, όπου η πρώτη της φροντίδα ήταν να αρχίσει να εργάζεται. Έπιασε λοιπόν δουλειά σε μια ψυχιατρική κλινική όπου παρέμεινε έναν μόνον χρόνο. Στη συνέχεια, πήγε στην Αγγλία, όπου ακολούθησε μια ειδικότητα της ιατρικής για τα πόδια. Αυτό της έδωσε την ευκαιρία να έρχεται καθημερινά σε επαφή με τον πόνο. Εκεί έκανε διάφορες δουλειές, ενώ παράλληλα βοηθούσε και φρόντιζε δωρεάν πλήθος απόρων και ανέργων. Το 1954, όταν πέθανε η μητέρα της, ξεκίνησε η μεγάλη ιεραποστολή της στις πέντε ηπείρους. Το 1954 πήγε στην Ινδία όπου και παρέμεινε 5 χρόνια. Εκεί βοηθούσε ακατάπαυστα και με απεριόριστη αγάπη πλήθος λεπρών και αρρώστων. Έγινε η αιτία πολλοί άνθρωποι να βαφτιστούν Ορθόδοξοι. Ωστόσο, ποτέ δεν μιλούσε σε άλλους για τον Χριστό αν δεν της το ζητούσαν οι ίδιοι. Έκανε σημαντικές γνωριμίες. Την καλούσαν σε διάφορες χώρες για να μιλήσει για τον Ορθόδοξο Χριστιανισμό και πραγματικά άφηνε τα πλήθη άφωνα. Μετά την Ινδία βρέθηκε στα Ιμαλάια για έναν χρόνο με λιτή τροφή, ολομόναχη και μέσα σε ώρες ατελείωτης προσευχής.

Σε ηλικία 62 ετών έγινε μοναχή. Παρέμεινε στην Αθήνα στην Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας. Μέσα από το μοναστήρι αλληλογραφούσε και βοηθούσε πολλούς ανθρώπους. Ακολούθησε η Αφρική, η Αθήνα, η Αίγινα και η Λέρος, όπου και πέθανε.

Κάποτε ένας ξένος ιεραπόστολος την χαρακτήρισε «κακή χριστιανή», γιατί σε αντίθεση με τους άλλους ιεραπόστολους στην Ινδία, που γνώριζαν πολλές ντόπιες διαλέκτους εκείνη δεν ήξερε καμία και μιλούσε μόνο Αγγλικά. Τότε, η Γαβριηλία του απάντησε ότι ξέρει πέντε γλώσσες: Η πρώτη είναι το χαμόγελο, η δεύτερη τα δάκρυα, η τρίτη είναι το άγγιγμα, η τέταρτη είναι η προσευχή και η πέμπτη είναι η αγάπη.

Χρήσιμες Συνδέσεις

  • Αρνός, εδώ.
  • Αναστάσιος Μελιόπουλος, εδώ.