Ψηφιακό Σχολείο
Συνδέσεις
Γραμματικό φαινόμενο
Παραγωγή Γραπτού Λόγου
Ασκήσεις
Άσκηση 1. σελ 22
α. Σ, β. Λ, γ. Σ, δ. Σ, ε. Σ.
Άσκηση 3. σελ 23
Ενότητα 1η
Θερισμός
Ο Θοδωρής και η Μυρσίνη ήταν δύο αδέρφια, τα οποία μαζί με τους γονείς τους και τους εργάτες, θα θέριζαν το χωράφι τους. Οι πιο δυνατοί άντρες και ο πατέρας τους ξεκινούσαν από τη μέση του χωραφιού θερίζοντας ένα κομμάτι σε σχήμα σταυρού για το καλό. Οι αδύνατοι κι εγώ θερίζαμε στις άκρες. Μετά από πέντε έξι χεριές, η μαμά του Θοδωρή και της Μυρσίνης έφτιαξε το πρώτο δέμα. Όταν άρχισε η ζέστη σταμάτησαν το θέρισμα κουρασμένοι αλλά χαρούμενοι κι ευχήθηκαν καλή σοδειά και του χρόνου.
Αλώνισμα
Ο Θοδωρής πήγε με τον πατέρα του για αλώνισμα. Ο πατέρας του, τον έβαλε να κάτσει πάνω στο άλογο για να πιάνει καλύτερα η δοκάνα. Όταν έκατσα στο άλογο ο αλωνάρης έδεσε το σχοινί των αλόγων στον στρίγερο. Το άλογο ξεκίνησε και μόλις το σχοινί τυλίχτηκε στο στρίγερο, ο αλωνάρης το διέταξε να γυρίσει από την άλλη μεριά. Το ίδιο γινόταν συνέχεια κι έτσι ξεχώρισε ο καρπός από το άχυρο. Ο μπαμπάς έφυγε ευχαριστημένος.
Ενότητα 2η
Στην Καλλινίτσα προς τιμή του Αϊ Γιάννη, γινόταν τα έθιμα του ντυσίματος της νύφης και του ανάμματος της φωτιάς. Επίσης γιόρταζαν τα πανηγύρια, στις γιορτές της Αγίας Μαρίνας, του Προφήτη Ηλία, της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Παντελεήμονα. Στο έθιμο της Καλλινίτσας έντυναν νύφη ένα νέο κορίτσι και το σεργιανούσαν σ’ όλο το μαχαλά, ενώ άναβαν φωτιές και μετά τις πηδούσαν. Του Αϊ Λια ανέβαιναν στο εκκλησάκι του στο βουνό με τα πόδια και εκεί κοιμόταν. Τα δύο πρώτα έθιμα γινόταν για να τιμήσουν τον Αϊ Γιάννη και συμβόλιζαν μία καινούργια αρχή. Με το άναμμα δε της φωτιάς πίστευαν πως δυναμώνουν τον ήλιο. Στο πανηγύρι του Αϊ Λια ξαναζωντάνευαν την ιστορία του προφήτη. Όσοι παρακολουθούσαν ή έπαιρναν μέρος στις εκδηλώσεις των εθίμων ένιωθαν μεγάλη χαρά, πολύ ζωντάνια και μαγεία.
Άσκηση 5. σελ 24
Γάμος
Ήταν καλοκαίρι και ήμασταν καλεσμένοι σ’ ένα γάμο στη Λάρισα. Παντρευόταν ένας ξάδερφος της μαμάς μου κι εγώ ήμουν παρανυφάκι.
Παιδευτήκαμε για να βρούμε την εκκλησία, αλλά το μυστήριο το προλάβαμε. Όταν τέλειωσαν οι στέψεις, ξεκινήσαμε όλοι να φύγουμε, να πάμε στο κέντρο. Όλα ήταν περίφημα. Ο κόσμος άρχισε να χορεύει με την νύφη και τον γαμπρό. Ξαφνικά σταμάτησαν τα όργανα και η νύφη πήρε το μικρόφωνο. Η αδερφή της νύφης άρχισε να φωνάζει ότι όλοι οι συγγενείς του γαμπρού έπρεπε να κατεβούν κάτω. Τότε ο μπαμπάς του γαμπρού την έπιασε από τα μαλλιά κι άρχισε να βρίζει.
Ο κόσμος πανικοβλήθηκε. Ο καυγάς σταμάτησε και ο κόσμος σιγά σιγά άρχισε να φεύγει.
Ένιωσα πολύ άσχημα εκείνη τη στιγμή. Κατάλαβα ότι τα χρήματα δεν έχουν καμία αξία, αλλά πρέπει να είσαι ευγενικός και να σέβεσαι τους άλλους.
Βάφτιση
Μία Κυριακή πήγα με τους γονείς μου στην εκκλησία για να βαφτίσει ένας φίλος του πατέρα μου το παιδί του.
Πρώτα σταθήκαμε στην είσοδο της εκκλησίας όπου διάβασε ο παπάς το μωρό και η νονά είπε το Πιστεύω. Μετά μπήκαμε μέσα στην εκκλησία και ενώ ο παπάς διάβαζε το νερό, η μητέρα έγδυσε το μωρό. Εγώ πήρα τη λαμπάδα και στάθηκα απέναντι από τον παπά. Η νονά πήρε το μωρό στην αγκαλιά της και στάθηκε δίπλα στον παπά. Ο παπάς πήρε το μωρό, η νονά το άλειψε με λάδι παντού και μετά ο παπάς το βούτηξε τρεις φορές μέσα στην κολυμπήθρα. Πήρε μετά το μωρό στην πετσέτα η νονά, ο παπάς έκοψε μία τούφα απ’ τα μαλλιά του μωρού και το σταύρωσε.
Μετά το πήραν το έντυσαν και γυρίσαμε γύρω γύρω απ’ την κολυμπήθρα. Η μαμά προσκύνησε τη νονά για να πάρει το μωρό. Όλοι οι καλεσμένοι ευχήθηκαν τους γονείς και τη νονά, πήραμε τις μπομπονιέρες και το γλυκό και φύγαμε.
Έθιμο
Το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής
πολύ άσχημα εκείνη τη στιγμή. Κατάλαβα ότι τα χρήματα δεν έχουν καμία αξία, αλλά πρέπει να είσαι ευγενικός και να σέβεσαι τους άλλους.Φέτος το καλοκαίρι έτυχε να βρεθώ μαζί με τους θείους μου και τα ξαδέρφια μου στο μεγάλο πανηγύρι που γίνεται στο χωριό τους στις 26 Ιουλίου, όπου γιορτάζει η Αγία Παρασκευή. Το χωριό αυτό βρίσκεται στο νησί της Λήμνου. Έτυχε φέτος να πάμε εκεί διακοπές και έτσι μείναμε για το μεγάλο πανηγύρι.
Για το χωριό, το πανηγύρι αυτό αποτελεί το μεγαλύτερο γεγονός όλης της χρονιάς. Το περιμένουν όλοι μικροί και μεγάλοι με χαρά και ανυπομονησία.
Πολλές μέρες πριν, οι κάτοικοι του χωριού προετοιμάζονται για να είναι όλα στην εντέλεια την ημέρα του πανηγυριού. Οι γυναίκες καθαρίζουν τα σπίτια και ασβεστώνουν τις αυλές. Την παραμονή του πανηγυριού η πλατεία του χωριού γεμίζει μικροπωλητές παιχνιδιών, συγκρουόμενα αυτοκινητάκια και κούνιες. Το βράδυ επίσης της παραμονής γίνεται η περιφορά της στολισμένης εικόνας γύρω από την πλατεία του χωριού.
Ανήμερα της γιορτής οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα και όλοι μικροί και μεγάλοι φορούν τα γιορτινά τους ρούχα και πηγαίνουν στην εκκλησία. Όταν τελειώσει η λειτουργία όλοι ντόπιοι και ξένοι πηγαίνουν στην πλατεία, όπου σε λίγο αρχίζει το μεγάλο γλέντι. Τα καφενεία και οι δρόμοι πλημμυρίζουν από κόσμο. Η ορχήστρα παίρνει τη θέση της και το γλέντι αρχίζει.
Τα ψητά από τις κουζίνες μοσχοβολούν. Όλοι αφού φάνε αρχίζουν το χορό. Όλοι είναι χαρούμενοι και ευτυχισμένοι. Πάντα το γλέντι τελειώνει μετά τα μεσάνυχτα.
Κι εγώ έφυγα από το πανηγύρι με τις καλύτερες εντυπώσεις. Πρώτη φορά είδα ανθρώπους να διασκεδάζουν τόσο πολύ. Η εκδήλωση αυτή μου άρεσε πάρα πολύ και θα ήθελα πολύ του χρόνου να βρεθώ πάλι στο ίδιο πανηγύρι !
Άσκηση 6. σελ 25
Γράφω λέξεις που έχουν σχέση με αγροτικές εργασίες και γράφω μ’ αυτές μία μικρή ιστορία
( Α )
|
|
|
|
δέμα |
θερίζω |
|
δοκάνα |
δένω |
|
άχυρο |
ξεχωρίζω |
|
καρπός |
δουλεύω |
|
βαμβάκι |
αλωνίζω |
Προχθές εγώ κι ο παππούς μου, πήραμε τα δρεπάνια μας και πήγαμε στο χωράφι για να θερίσουμε σιτάρι. Αφού τελειώσαμε, πήγαμε σπίτι.
Την άλλη μέρα πήγαμε να αλωνίσουμε. Η δοκάνα έπιανε τα άχυρα και ξεχώριζε τον καρπό. Στη συνέχεια πήραμε τα άχυρα, τα δέσαμε σε μικρά δέματα. Το άχυρο ήταν έτοιμο για να το πάμε στην αποθήκη και να το ταΐσουμε στα ζώα.
Καθώς γυρνούσαμε πίσω βλέπαμε κι άλλους ανθρώπους να δουλεύουν στα χωράφια. Μερικοί μάζευαν βαμβάκι, άλλοι καλαμπόκι κι άλλοι ασχολούνταν με τα λαχανικά τους.
Όταν φτάσαμε στο σπίτι βάλαμε τα δέματα με τα άχυρα στην αποθήκη και καθίσαμε να ξεκουραστούμε. Οι μέρες αυτές ήταν πολύ κουραστικές.
( Β )
|
|
|
|
σοδειά |
οργώνω |
|
άλογο |
μαζεύω |
|
δρεπάνι |
οδηγώ |
|
σιτάρι |
ξεκινώ |
|
άχυρο |
σκύβω |
Θυμάμαι, το περσινό καλοκαίρι, με τον παππού μου και τη γιαγιά μου. Αν θυμάμαι καλά ήταν 15 Ιουνίου, ο θεριστής όπως λέγαν στο χωριό. Αξέχαστο θα μου μείνει το πρωινό ξύπνημα που πηγαίναμε στο χωράφι, πριν ακόμα χαράξει και λαλήσει ο πετεινός.
Η σοδειά εκείνη τη χρονιά ήταν πολύ πλούσια και ικανοποιητική. Ο παππούς και η γιαγιά μου μάζευαν το σιτάρι με τη βοήθεια της θεριζοαλωνιστικής μηχανής.
Την επόμενη μέρα ο παππούς ξεκίνησε για να οργώσει το χωράφι και να βάλει σε δέματα τα άχυρα.
Η γιαγιά μου στο σπίτι μου εξήγησε ότι με τη βοήθεια των σύγχρονων μηχανών, η ζωή του αγρότη, έγινε πιο εύκολη. Παλιά μου είπε, ότι όλοι η οικογένεια πήγαινε στο χωράφι, φορώντας δροσερά ρούχα και μάζευε το σιτάρι με τη βοήθεια του δρεπανιού.
Το όργωμα γινόταν τότε με τη βοήθεια του αλόγου. Το άλογο το οδηγούσαν λέγοντάς του λέξεις, όπως: ΄΄ άπλωσε, άλλαξε ΄΄ και άλλα.
Μόλις η γιαγιά μου τέλειωσε την αφήγησή της μου είπε:
– Ωχ, η μέση μου.
– Τι έχεις γιαγιά; της είπα όλα ενδιαφέρον.
– Φταίνε παιδί μου τα παλιά, δύσκολα χρόνια, τότε που δεν υπήρχαν τα σύγχρονα μηχανήματα και αναγκαζόμασταν να σκύψουμε για να μαζέψουμε το σιτάρι.
Τελειώνοντας τη συζήτηση, ακούσαμε την πόρτα. Ήρθε ο παππούς που γελούσαν μέχρι και τα μουστάκια του, διότι πληρώθηκε από την πώληση του σιταριού. Εκτός από τα χρήματα έφερε και πολλά άχυρα για να μπορούν να φάνε τα ζώα του.
( Γ )
|
|
|
|
ελιές |
χτυπάω |
|
πορτοκάλια |
μαζεύω |
|
δέντρα |
κλαδεύω |
|
σιτάρι |
θερίζω |
|
θεριζοαλωνιστικό μηχάνημα |
αλωνίζω |
Καθημερινά οι αγρότες είναι πολυάσχολοι. Μερικές από τις αγροτικές εργασίες είναι: να μαζεύουν τις ελιές:
– μαζεύουν τις ελιές χτυπώντας το δέντρο με ένα κοντάρι. Στρώνουν κάτω από τα δέντρα ένα πανί και οι ελιές πέφτουν πάνω σ’ αυτό. Συνήθως πέφτουν μόνο οι ώριμοι καρποί.
– να μαζεύουν τα πορτοκάλια: ανεβαίνουν σε σκάλες και μαζεύουν τα πορτοκάλια.
– να κλαδεύουν τα δέντρα το χειμώνα: άλλοτε πάνω σε σκάλες και άλλοτε όρθιοι με ένα ειδικό ψαλίδι, το κλαδευτήρι.
– να θερίζουν και να αλωνίζουν το σιτάρι: παλαιότερα με το χέρι και με τη βοήθεια των ζώων, ενώ τώρα με τις θεριζοαλωνιστικές μηχανές, μηχανές οι οποίες κόβουν και ξεχωρίζουν το σιτάρι από το άχυρο.
( Δ )
|
|
|
|
θεριστής |
ξεκινώ |
|
χωράφι |
θερίζω |
|
δουλειά |
γιορτάζω |
|
πανηγύρια |
διασκεδάζω |
|
αλώνισμα |
ξεχωρίζω |
Κάθε χρόνο στις 1 Ιουνίου δηλ. του Θεριστή οι κάτοικοι του χωριού και η οικογένειά μου ξεκινάει να θερίζει το χωράφι. Φέτος θα βοηθούσα κι εγώ στο θερισμό.
Όλοι οι αγρότες για να ξεκινήσουν την εργασία τους εύχονται ευχές ΄΄ για καλή αρχή ΄΄ και στη συνέχεια θερίζουν ένα τμήμα του χωραφιού. Τέλος γίνεται το δεμάτιασμα. Όταν ο ήλιος ανέβει ψηλά, όλοι οι αγρότες σταματούν τη δουλειά, μαζεύονται κάτω από τα δέντρα, πίνουν, τρώνε και τραγουδάνε.
Στις 10 Ιουλίου ξεκινάει το αλώνισμα. Οι αγρότες για να πιάνει καλύτερα η δοκάνα τα άχυρα, βάζουν πάνω στο άλογο τα παιδιά τους για βάρος και ξεχωρίζουν μ’ αυτή τον καρπό από τα άχυρα.
Κάθε καλοκαίρι γίνονται πανηγύρια, προς τιμή του Αγίου που γιορτάζει. Είναι μία ευκαιρία για να διασκεδάσουν όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Αυτή είναι μία περιγραφή της ζωής των κατοίκων του χωριού.
Άσκηση 7. σελ 25
Άσκηση 8. σελ 26
2, 1, 4, 3, 5.
Άσκηση 10. σελ 27
Φτιάξε λέξεις με τα γράμματα της λέξης ΄΄ ΜΑΣΤΙΧΟΥΛΑ ΄΄
Μαστίχα, αλάτι, Χίο, χύμα, στυλό, στίχο, άστυ, μάσα, μάτι, αυτί, λάμα, χάλια, άμα, τάμα, χαλιά, στάλα, ουσία, μούσια, ταχύ, στόμα, στίχο, στίχου, σόλα, σάλα, σάλια, στάχυ.
