Ψηφιακό Σχολείο

Συνδέσεις

Γραμματικό φαινόμενο

Γιάννης Φερεντίνος



Παραγωγή Γραπτού Λόγου



Ασκήσεις

Άσκηση 4. σελ. 13

Ο κ. Μανόλης στο ερώτημα της δημοσιογράφου απάντησε ότι κάποια επαγγέλματα έχουν αλλάξει, παρά εξαφανιστεί. Επίσης εξήγησε στην δημοσιογράφο πως παλιά υπήρχαν τα καΐκια που πηγαινοέφερναν τα εμπορεύματα, ενώ τώρα έχουμε τα βαπόρια.
Είπε πως ο μυλωνάς δεν υπάρχει πια, ούτε και ο τσαγκάρης που τους έφτιαχνε τα παπούτσια που φορούσαν κι ότι οι γανωτζήδες έχουν χαθεί, εδώ και χρόνια.
Μας πληροφόρησε επίσης πως δεν είχανε νερό, όλοι είχανε το πηγάδι τους και υπήρχανε τρία μεγάλα πηγάδια σε όλο το χωριό. Συνέχισε λέγοντας ότι από εκεί έπαιρναν νερό που το κουβαλούσαν με σταμνιά που τα φέρανε από τη Σίφνο. Τέλος είπε ότι πια δεν υπάρχουν πηγαδάδες, τώρα υπάρχει το γεωτρύπανο.

Άσκηση 5. σελ. 13

….. Εγώ, που πρώτη φορά πήγαινα στην πόλη, ήμουνα όλο μάτια.
Οι άνθρωποι πηγαινοέρχονταν, σπρώχνονταν, φώναζαν. Οι πιο πολλοί ήταν πεζοί. Αυτοί κάναν και το μεγαλύτερο σαματά. Οι άλλοι, οι πιο πιανούμενοι ας πούμε, πήγαιναν καβάλα στα μουλάρια. Πέρασαν και δύο τρεις άμαξες. Οι αμαξάδες τους μας φώναξαν: ” Κάντε στη μπάντα ” ή ” Κάντε στη μπάντα ” μας φώναξαν οι αμαξάδες τους και χτυπούσαν στον αέρα το καμιτσίκι τους. Εμείς παραμερίσαμε πασπαλισμένοι σκόνη. ” Εδώ ήταν το Παζάρ Τζαμί ” μου είπε ο πατέρας. Μου πρότεινε: ” Να πουλήσουμε πρώτα αυτά που έχουμε στον τορβά και μετά να φύγουμε”. ή ” Εδώ είναι το Παζάρ Τζαμί ” μου είπε ο πατέρας. ” Καλύτερα να πουλήσουμε πρώτα ότι έχουμε και μετά να φύγουμε.
Πιάσαμε θέση μπροστά σε μία παράγκα. Σε λίγο βγήκε ο μαγαζάτορας και μας είπε: ” Φύγετε γιατί μου κρύβετε τη μόστρα ” ή Μας είπε: ” Φύγετε ! μου κρύβετε τη μόστρα “. Πήγαμε λίγο παραπέρα. Και εκεί τα ίδια. Ο πατέρας μου αναρωτήθηκε: ” Υπάρχει κάποιος τόπος για μας “; ή ” Άραγε υπάρχει κάπου τόπος για μας; ” αναρωτήθηκε ο πατέρας. Άκουσαν τη φασαρία κι άλλοι μαγαζάτορες και μας φώναξαν: ” ” Τραβηχτείτε στην άκρια “. Τι να κάνουμε. Τραβηχτήκαμε. Ο πατέρας άπλωσε μια πετσέτα, τοποθέτησε τα χόρτα, έβαλε μπροστά το καλάθι με τ’ αυγά και στάθηκε πιο πίσω με την πουλάδα στα χέρια.
Από πέρα φάνηκε ο χαλβατζής. Αμέσως ο σαλεπιτζής φώναξε δυνατά: ” Σαλέπι, ζεστό σαλέπι “.

Άσκηση 6 σελ. 13

…….Πηγαίνω στην Αθήνα ( ανεξάρτητη πρόταση ) γιατί ( υποτακτική σύνδεση ) μου αρέσει η νοοτροπία των ανθρώπων.( εξαρτημένη αιτιολογική πρόταση ) Δεν ασχολούνται μαζί σου συνέχεια ( ανεξάρτητη πρόταση ) και ( παρατακτική σύνδεση ) δεν τους νοιάζει η εμφάνισή σου. (ανεξάρτητη πρόταση ) Μου αρέσει ( ανεξάρτητη πρόταση ) επειδή ( υποτακτική σύνδεση ) είναι μεγάλη πόλη ( εξαρτημένη αιτιολογική πρόταση ) και (παρατακτική σύνδεση ) χάνεσαι. ( εξαρτημένη αιτιολογική πρόταση ) Είσαι άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Αν ( υποτακτική σύνδεση ) θέλεις να δεις κάποιον, ( εξαρτημένη αιτιολογική πρόταση ) τον ειδοποιείς. ( ανεξάρτητη πρόταση ) Έχει τόσα μέρη που δεν τα έχω δει ακόμα. Κάθε φορά ανακαλύπτω και μια καινούρια περιοχή, ανακαλύπτω έναν καινούριο δρόμο. ( ασύνδετο σχήμα ) Αυτά εμείς εδώ δεν τα έχουμε, αφού ξέρουμε και το παραμικρό πετραδάκι! “

Άσκηση 7 σελ. 14

( Α )

Ο κ. Γιώργος είναι ένας πλανόδιος λαχειοπώλης, ηλικίας 78 ετών, ο οποίος μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια.
Πώς ήταν η Αλεξάνδρεια;

Ήταν σαν ένα μεγάλο χωριό, χωρίς πολυκατοικίες και με χωματόδρομους.

Πώς ήταν τα σπίτια τότε;
Τα σπίτια ήταν χαμηλά, με αυλές και βρύσες.
Τι έκαναν τον ελεύθερό τους χρόνο οι άνθρωποι;
Οι άνδρες πήγαιναν στα καφενεία και οι γυναίκες κεντούσαν ή έπλεκαν στον αργαλειό ή έπιναν καφέ στην αυλή.
Τι σας άρεζε τότε στην Αλεξάνδρεια;

Μου άρεζε ότι όλοι οι άνθρωποι γνωρίζονταν μεταξύ τους και η πόλη ήταν σαν μία γειτονιά. Τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα και ο ένας δεν ξέρει τον άλλον.

( Β )

Ο κ. Γιώργος είναι 50 χρονών και είναι οικοδόμος. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια, όπου κατοικεί με την οικογένειά του. Είναι παντρεμένος και έχει δύο κόρες στο γυμνάσιο.
Κύριε Γιώργο, θα μας πείτε για την επαγγελματική σας ζωή;
Καθημερινά, ξυπνάω στις έξι η ώρα και σχολάω στις τρεις το μεσημέρι. Πολλές φορές που δουλεύουμε μακριά από την πόλη, είμαστε αναγκασμένοι να σχολάμε στις πέντε. Είναι πολύ κουραστική δουλειά και είμαστε αναγκασμένοι να δουλεύουμε και το χειμώνα με το κρύο και το καλοκαίρι με τη ζέστη.
Μετά τη δουλειά τι κάνετε και πως περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας;
Τις καθημερινές συνήθως πηγαίνω στο καφενείο της γειτονιάς και παίζω χαρτιά με τους φίλους μου. Τα Σαββατοκύριακα το χειμώνα πάω για κυνήγι και το καλοκαίρι για ψάρεμα.
Σας αρέσει η πόλη που ζείτε;
Δεν μου αρέσει πολύ γιατί δεν έχει κάτι ιδιαίτερο. Είναι όμως σε κοντινή απόσταση από άλλες πόλεις και αυτό είναι πολύ καλό.
Θα θέλατε να ζείτε κάπου αλλού;
Όχι, δε θα ήθελα, γιατί όπως σας είπα εδώ γεννήθηκα και μεγάλωσα και εδώ έχω τους φίλους μου και συγγενείς. Επίσης μπορεί η Αλεξάνδρεια να μην είναι μεγάλη πόλη, αλλά έχει όλα όσα έχουν οι μεγαλουπόλεις όπως σχολεία, φροντιστήρια, τράπεζες κ.α.
Πώς ήταν παλαιότερα η πόλη μας;
Κάποτε ήταν το Κεφαλοχώρι στον κάμπο της περιοχής. Λίγοι ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι και οι λιγοστοί κάτοικοι που υπήρχαν ήταν γεωργοί. Το ψηλότερο κτήριο ήταν το καμπαναριό της Εκκλησίας. Όλα αυτά που βλέπετε σήμερα έγιναν μέσα σε 30 χρόνια.
Πώς βλέπετε στο μέλλον την πόλη σας;
Επειδή η Αλεξάνδρεια έχει ένα πολύ καλό ρυμοτομικό σχέδιο, επειδή έγινε το δίκτυο αποχέτευσης, που αποτελούσε πρόβλημα τόσα χρόνια και επειδή όπως είπα βρίσκεται κοντά σε άλλες μεγάλες πόλεις και εργοστάσια, γι’ αυτό έχει δυνατότητες μεγάλης ανάπτυξης.
Σας ευχαριστώ για την συνέντευξη που μου δώσατε

( Γ )

Ο παππούς μου είναι 65 χρονών και είναι συνταξιούχος. Παλιά ήταν αυτοκινητιστής. Είχε δικό του φορτηγό και έκανε μεταφορές. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε σε ένα χωριό κοντά στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας στο Νησέλι.
Παππού πώς είναι η καθημερινή σου ζωή στην Αλεξάνδρεια;
Ξυπνάω κατά τις 8:30 το πρωί, πίνω τον καφέ μου και πηγαίνω στο Κ.Α.Π.Η.. Το μεσημέρι γυρίζω στο σπίτι, ξεκουράζομαι και βλέπω τηλεόραση. Το απόγευμα συναντιέμαι με τους φίλους μου και παίζουμε τάβλι.
Τι σου αρέσει πιο πολύ στην πόλη σου; Πώς περνάς τον ελεύθερό σου χρόνο;
Η πόλη μας είναι ήσυχη. Η γειτονιά που μένουμε είναι πολύ όμορφη. Τα περισσότερα σπίτια είναι μονοκατοικίες και οι σχέσεις μας με τους γείτονες είναι φιλικές, αφού γνωριζόμαστε από μικρά παιδιά. Στον ελεύθερό μου χρόνο, μ’ αρέσει να ασχολούμαι με την κληματαριά που έχουμε στην αυλή. Την κλαδεύω, την ποτίζω και την προσέχω τόσο πολύ, ώστε να βγάλει τα καλύτερα σταφύλια. Μερικές φορές το Κ.Α.Π.Η. διοργανώνει εκδρομές σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και μ’ αρέσει να συμμετέχω κι εγώ.
Παππού, θα ήθελες να άλλαζες κάτι στην πόλη σου;
Ναι, θα ήθελα να την βλέπω πιο καθαρή. Να έχει πιο πολλά πάρκα για να παίζουν τα παιδιά και να γίνονται περισσότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στην καθαριότητα της πόλης μπορούμε αν θέλουμε να βοηθήσουμε όλοι.
Τι θυμάσαι παππού από την παλιά Αλεξάνδρεια και τι έχει αλλάξει μέχρι σήμερα;
Παλιά ήταν όλα τελείως διαφορετικά. Οι άνθρωποι ήταν πιο κοντά ο ένας στον άλλον. Θυμάμαι τα γλέντια που κάναμε στην αυλή του σπιτιού μας. Περνούσαμε τόσο ωραία. Παρόλο που τα σπίτια μας ήταν τόσο παλιά και δρόμοι δεν υπήρχαν, ούτε και ηλεκτρικό ρεύμα είχαμε. Τότε όμως οι άνθρωποι ήταν πιο καλοί και περνούσαμε πιο ωραία.
Θα ήθελες να ζήσεις κάπου αλλού;
Όχι, μου αρέσει εδώ γιατί συνήθισα τόσα χρόνια.
Ευχαριστώ παππού για την συνέντευξη
Και εγώ ευχαριστώ, πέρασα πολύ όμορφα.

( Δ )

Συνέντευξη του αγαπημένου μου παππού
Πώς είναι η καθημερινή ζωή στο χωριό παππού;
Παλιά πηγαίναμε από το πρωί με τις γυναίκες μας στα χωράφια, ενώ τώρα πηγαίνουμε μόνοι μας.
Πώς είναι οι σχέσεις των ανθρώπων;
Οι σχέσεις των ανθρώπων είναι πολύ καλές και μεταξύ τους και με άλλους που επισκέπτονται το χωριό.
Πώς περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας;
Πηγαίνουμε βόλτα, πηγαίνουμε να πιούμε καφέ στα καφενεία.
Τι σας αρέσει στο χωριό και τι όχι;
Μας αρέσουν πολλά πράγματα όπως ότι δεν έχουμε καυσαέρια.
Αν θα θέλατε να αλλάξετε κάτι τι θα ήταν αυτό;
Τίποτα, γιατί μας αρέσει που μένουμε στο χωριό μας και είμαστε χαρούμενοι.
Τι θυμούνται οι παλιότεροι από παλιά και τι έχει αλλάξει σήμερα;
Πηγαίναμε στο χωράφι και οργώναμε με τα ζώα, ενώ σήμερα πάμε με τα μηχανήματα.
Πώς φαντάζονται οι νεότεροι το μέλλον τους στο χωριό;
Οι νέοι φαντάζονται τη ζωή τους στο χωριό καλύτερα από την πόλη. Τα παιδιά μπορούν να παίζουν στις αυλές και είναι ξέγνοιαστα. Καλύτερα να μένεις σε μονοκατοικία στο χωριό και όχι σε διαμέρισμα κλεισμένος μέσα.
Σε ευχαριστώ πολύ για την συνέντευξη παππού, που μου έδωσες.

( Ε )

Συνέντευξη με το Θείο.
Ποια είναι η επαγγελματική ζωή των ανθρώπων της πόλης σου;
Μερικοί δουλεύουν στα χωράφια τους κι άλλοι εργάζονται στα χωράφια αυτών. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν δικά τους καταστήματα ή μαγαζιά και είναι υπάλληλοι. Κάποιοι εργάζονται στα γύρω εργοστάσια της περιοχής.
Ποιές είναι οι συνήθειες των ανθρώπων;
Οι άνθρωποι καθημερινά πηγαίνουν στις δουλειές τους, τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο και στα φροντιστήρια, ενώ οι γυναίκες που δεν εργάζονται ασχολούνται με το σπίτι. Για τους περισσότερους το Σαββατοκύριακο είναι ξεκούραστο.
Πώς περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους;
Τα παιδιά παίζοντας στα σπίτια ή στα πάρκα και οι μεγαλύτεροι πηγαίνοντας στις καφετέριες, στα καφενεία και σε άλλα μέρη διασκέδασης. Πολλοί προτιμούν να περνάν τον ελεύθερό τους χρόνο οικογενειακά εκδρομές, επισκέψεις και μ’ άλλους τρόπους.
Τι τους αρέσει στην πόλη σας και τι όχι;
Τους αρέσει η επικοινωνία με τους ανθρώπους, γιατί παρόλο που μένουμε σε πόλη, ο ένας γνωρίζει τον άλλον. Επίσης τους αρέσουν τα όμορφα μέρη της Αλεξάνδρειας και η ησυχία που υπάρχει σε μερικά από αυτά. όμως υπάρχει αρκετή φασαρία, καυσαέρια και αυξημένη κίνηση των οχημάτων, που αυτό δεν μας ευχαριστεί.
Θα ήθελαν να άλλαζαν κάτι;
Όλοι θέλουμε να βλέπουμε την πόλη μας καθαρή, χωρίς τόσες κλοπές και μ’ εμπιστοσύνη ανάμεσα στους ανθρώπους.
Οι κάτοικοι της πόλης τι επιθυμούν να γίνει στην πόλη σας;
Επιθυμούμε να υπάρχουν περισσότερες διαβάσεις, να ολοκληρωθεί το Πνευματικό Κέντρο, για να φιλοξενεί δραστηριότητες για τους νέους κι όχι μόνο, να κατασκευαστούν πεζοδρόμια με ράμπες και να υπάρχουν κέντρα ψυχαγωγίας για όλους μας.

( ΣΤ )

Πόσα χρόνια μένετε στην Γαλατινή γιαγιά Δέσποινα; Με τι ασχολούνταν οι κάτοικοι τη δεκαετία του ’50;
Είμαι 64 χρονών και έμεινα στη Γαλατινή 20 χρόνια. Όλοι ασχολούνταν με τα ζώα και τη γη τους. Όλοι είχανε ζώα εκείνη την εποχή.
Ποιες ήταν οι συνήθειες των ανθρώπων; Πώς περνούσαν τον ελεύθερο χρόνο τους;
Οι άντρες πήγαιναν στο καφενείο και οι γυναίκες έκαναν βόλτες στο χωριό. Στον ελεύθερο χρόνο τους κάθονταν στη βεράντα του σπιτιού τους και συζητούσαν.
Τι θέλατε να αλλάξετε στο χωριό; Τι θυμούνται οι παλιότεροι;
Θέλαμε περισσότερο φαγητό, φώτα στους δρόμους, καλύτερους δρόμους, περισσότερο νερό και καλύτερα σπίτια. Η ζωή τους ήταν πολύ δύσκολη και σκληρή. Δεν είχαμε γιατρούς και μέσα συγκοινωνίας.

( Ζ )

Η κ. Αγλαΐα από την οποία πήρα συνέντευξη, είναι μία κυρία μεγάλη σε ηλικία που ζει στην άκρη της Αλεξάνδρειας. Μια μέρα την επισκέφτηκα στο μικρό και φτωχικό της σπίτι. Κοίταζε κάτι φωτογραφίες της παλιάς Αλεξάνδρειας. Τότε την ρώτησα:
Κυρία Αγλαΐα γιατί είναι τόσο διαφορετική η Αλεξάνδρεια στις φωτογραφίες;
Όλα άλλαξαν, ακόμη και το όνομά της. Επίσης τα επαγγέλματα που υπήρχαν ήταν δύο βασικά. Ο αγρότης και ο κτηνοτρόφος.
Υπήρχαν τόσες πολλές πολυκατοικίες;
Όχι, όλα τα σπίτια ήταν μονοκατοικίες με τις αυλές τους. Όλη η Αλεξάνδρεια δεν ήταν κτισμένη με σπίτια. Η μισή ήταν γεμάτη με οικόπεδα και πολλά χωράφια. Ο γείτονας γνώριζε τους διπλανούς του, όχι όπως σήμερα που οι ένοικοι των διαμερισμάτων δεν ξέρουν ό ένας τον άλλον.
Όλοι οι δρόμοι ήταν χωματόδρομοι;

Ναι, δεν ήταν ασφαλτοστρωμένοι όπως σήμερα, δεν υπήρχε πολλή κίνηση από τα αυτοκίνητα και τα παιδιά έπαιζαν ξέγνοιαστα στους δρόμους.
Υπάρχουν κάποια επαγγέλματα που έχουν εξαφανιστεί;
Πολλά έχουν εξαφανιστεί, παρά αλλάξει. Θυμάμαι τους πλανόδιους πωλητές που φώναζαν για να πουλήσουν τα προϊόντα τους, το λούστρο που γυάλιζε τα παπούτσια, το γανωτή, τον λατερνατζή καθώς και τον πεταλωτή.
Κυρία Αγλαΐα νομίζω ότι η σημερινή Αλεξάνδρεια είναι καλύτερη.
Και τότε ήταν όμορφη. Είχε και τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της.
Σας ευχαριστώ πολύ κ. Αγλαΐα.

( Η )

Η κ. Μαρία είναι 70 ετών. Μεγάλωσε στην Αθήνα. Έζησε πολλά πράγματα, για παράδειγμα πως έχει μεγαλώσει και έχει γίνει ευρωπαϊκή πόλη.
Πώς ήταν στα παλιά χρόνια η Αθήνα;

Όταν είχα έρθει στην Αθήνα ήμουν 5 ετών. Όταν πρωτοπήγα, η Αθήνα ήταν μία μικρή πόλη. Οι δρόμοι τότε ήταν χωματόδρομοι. Απ’ ότι θυμάμαι μία ή δύο φορές είχα επισκεφτεί το εμπόριο που βρισκόταν ακριβώς στο κέντρο της πόλης.
Πώς ήταν τα σπίτια;

Λοιπόν τα σπίτια. Στις φτωχογειτονιές τα σπίτια ήταν χαμηλά. Φτιαγμένα με φθηνά υλικά. Οι πόρτες ήταν ξύλινες όπως και οι στέγες. Είχαν ένα μικρό κήπο, ίσα ίσα για να κάνουν τις καθημερινές τους δουλειές. Σε ένα απ’ αυτά τα σπίτια καθόμουν και εγώ.
Ποιες ασχολίες θυμάστε εκείνη την εποχή;

Θυμάμαι τα καφενεία, όπου μαζεύονταν οι άντρες, το Αθηναϊκό Πνεύμα, που σύχναζαν οι λόγιοι. Θυμάμαι επίσης τα θέατρα που τις περισσότερες φορές έπαιζαν τον Καραγκιόζη, για να ανεβάσουν την ψυχαγωγία ενός πολίτη.
Έχουν αλλάξει ή έχουν εξαφανιστεί κάποια απ’ αυτά τα επαγγέλματα;

Από που να αρχίσω. Θυμάμαι τον γαλατά που μας μοίραζε κάθε πρωί το γάλα, τον τσαγκάρη που μας έφτιαχνε τα παπούτσια, τον πεταλωτή, τον πλανόδιο μανάβη και άλλου πολλούς.
Τι σας αρέσει τώρα στην Αθήνα;

Τώρα η Αθήνα έχει γίνει μία μεγάλη πόλη. Έχει περισσότερη αγορά. Τώρα υπάρχουν οι 10όροφες πολυκατοικίες που μένουν εκεί το 90% των κατοίκων της πόλης. Αλλά υπάρχουν και κάποιες πλατείες που έχουν παραμείνει όπως παλιά.
Τι σας ενοχλεί τώρα στην Αθήνα;

Η Αθήνα αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, όπως η ρύπανση. Ένα όμως από τα πράγματα που με ενοχλεί περισσότερο είναι ότι όλοι ασχολούνται με τον τουρισμό. Επίσης ότι σε μερικά πράγματα δε σέβονται κανέναν και νομίζω ότι οι περισσότεροι κάτοικοι είναι ξένοι παρά ντόπιοι.

( Θ )

Από πότε είστε στο χωριό κ. Γιώργο;
Από το 1956, δηλαδή 50 χρόνια.
Ποιες είναι οι συνήθειες των ανθρώπων τώρα και ποιες ήταν κάποτε;

Οι συνήθειες των ανθρώπων τότε ήταν να ασχολούνται με τα ζώα και τα χωράφια, ενώ τώρα χρησιμοποιούν μηχανήματα.
Πώς περνούσαν τον ελεύθερο χρόνο του τότε και πώς τώρα;

Έκαναν πανηγύρια και έβγαιναν έξω το Σαββατοκύριακο, ενώ τώρα πηγαίνουν στις καφετέριες, δεν κάνουν πανηγύρια και σταμάτησαν τις βόλτες. Επίσης κάποτε έκαναν κάθε Κυριακή απόγευμα δημόσιους χορούς στην πλατεία.
Ποια και πώς ήταν και είναι η καθημερινή ζωή των ανθρώπων;

Ήταν να πηγαίνει ο άντρας στη δουλειά, η γυναίκα ήταν να προσέχει και να καθαρίζει το σπίτι, τα ζωντανά και τα παιδιά. Αν και συνήθως μόλις τελείωναν τις δουλειές πήγαιναν στην αγορά ή να κουτσομπολέψουν στην γειτονιά. Τώρα άντρας και γυναίκα δουλεύουν, οι περισσότεροι παίρνουν μία γυναίκα στο σπίτι, αλλά μερικές φορές συμβαίνει το αντίθετο που γινόταν παλιά, μόνο που οι άντρες δεν κουτσομπολεύουν στη γειτονιά. Όμως συμβαίνει τις περισσότερες φορές κι αυτό, ότι να δουλεύουν και να προσέχουν το σπίτι και τα παιδιά και οι δύο.
Τι σας αρέσει στο χωριό και τι όχι;

Μου αρέσει το καθαρό περιβάλλον, το καφενείο, οι βόλτες κ.α.. Δεν μου αρέσει ότι τα παιδιά για να πηγαίνουν στα φροντιστήρια, γυμναστήρια, γυμνάσια κλπ πρέπει να πηγαίνουν στην πόλη. Δεν υπάρχουν πολλές θέσεις εργασίας εκτός των αγροτικών εργασιών.
Τι έχει αλλάξει στο χωριό;

Παλιά δεν είχε δρόμους, είχε λίγα παλιά σπίτια και μία εκκλησία του 1800, η οποία κάηκε από κάποιον και έφτιαξαν καινούργια. Ακόμα καφενεία δεν είχε καθόλου, ενώ τώρα έχει πολλά σπίτια, καφενεία, έγιναν δρόμοι και υπάρχει ένα αγροτικό ιατρείο, το οποίο λειτουργεί μία φορά την εβδομάδα.
Οι άνθρωποι, θα ήθελαν να άλλαζαν κάτι στο χωριό;

Όχι μόνο να έχουν τακτική συγκοινωνία.

( Ι )

Η κ. Κυριακή είναι 80 χρονών και μένει στην Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης.
Κυρία Κυριακή πώς ήταν τα σπίτια στα παλιά τα χρόνια; Ποιες διαφορές βλέπετε συγκρίνοντας τα παλιά με τα σημερινά σπίτια;
Οι περισσότεροι κάτοικοι ζούσαν σε αγροτικά σπίτια και κάθε σπίτι είχε την αυλή του. Οι πολυκατοικίες ήταν λιγοστές. Τα περισσότερα σπίτια ήταν χαμηλά, ενώ τα σημερινά σπίτια είναι μεγάλα και περιποιημένα.
Υπάρχουν κάποια επαγγέλματα που έχουν εξαφανιστεί από τότε;

Τα περισσότερα έχουν αλλάξει παρά εξαφανιστεί. Θυμάμαι τους πραματευτάδες που διαλαλούσαν στις γειτονιές μας. Τον μπαλωματή με την τσάντα του κρεμασμένη στον ώμο και την ποδιά για να μην λερώνεται και τους λουκουματζήδες που τους συναντούσες στις στάσεις των λεωφορείων ή στον σταθμό του τρένου.
Πώς περνούσατε εσείς οι γυναίκες τον ελεύθερό σας χρόνο; Ποιες ήταν οι ασχολίες σας;

Μία γυναίκα ασχολούνταν με το σπίτι και τα ζωντανά. Όταν έβρισκε λίγο ελεύθερο χρόνο διάβαζε κανένα βιβλίο και έπλενε. Επίσης μία φορά την εβδομάδα μαζεύονταν όλες οι γυναίκες για λίγο κουτσομπολιό.
Ποια μέσα συγκοινωνίας υπήρχαν τότε; Με τι συνηθίζατε να μετακινείστε εσείς;

Τα άλογα και τα γαϊδούρια ήταν τα κύρια μέσα μεταφοράς, για κοντινές αποστάσεις. Κάποιοι όμως μετακινούνταν και με μικρά αμάξια. Για να ταξιδέψει κανείς σε μία άλλη πόλη ή σε κάποιο νησί υπήρχαν τα βαπόρια και το τρένο. Εγώ συνήθως μετακινιόμουνα με αυτοκίνητο, γιατί ο άντρας μου ήταν οδηγός ταξί.
Τι έχει αλλάξει στη Θεσσαλονίκη σήμερα; Υπάρχει κάτι που δεν έχει αλλάξει και θα θέλατε ν’ αλλάξει;

Η Θεσσαλονίκη δεν είναι τόσο αραιοκατοικημένη όπως παλιά. Υπάρχουν πλέον πολλά μαγαζιά ρούχων και παπουτσιών. Επίσης χτίστηκαν πολλά εργοστάσια, πολυκαταστήματα, εμπορικά κέντρα και κινηματογράφοι. Όσο για το αν θέλω να αλλάξει κάτι, όχι, τα πράγματα χρόνο με το χρόνο καλυτερεύουν εδώ στη Θεσσαλονίκη.
Τι σας αρέσει και τι όχι στην πόλη σας;

Τα πάντα είναι ωραία, γι’ αυτό άλλωστε ζω κι εδώ. Ο κόσμος είναι ευγενικός και χρόνο με τον χρόνο υπάρχουν όλο και περισσότεροι τουρίστες.
Ποιες σκηνές από τη ζωή σας θυμάστε;

Ήταν τότε με τους Γερμανούς. Ξυπνούσα κάθε πρωί με φόβο για να πάω να αγοράσω καμία μπομπότα να φάνε τα παιδιά μου. Αυτές είναι οι άσχημες στιγμές που πέρασα. Θυμάμαι όμως και ευχάριστες στιγμές. Μαζί με τον άντρα μου πηγαίναμε που και που σε κανένα πανηγύρι και καμία φορά το μήνα επισκεπτόμασταν το θέατρο.

( ΙΑ )

Πόσο χρονών είσαι γιαγιά; Πόσα χρόνια ζεις στο χωριό;

Είμαι 64 χρονών και γεννήθηκα στο χωριό. Δεν εγκατέλειψα ποτέ τον τόπο μου.
Με τι ασχολούνται οι κάτοικοι της περιοχής τα παλιά χρόνια; Πώς περνούσαν τον ελεύθερο χρόνο τους;

Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Δεν υπήρχαν ρούχα, φαγητά, σαπούνια, λάδι κ.α.. Φάρμακα δεν υπήρχαν επίσης. Μόνο η βρώμη και το σιτάρι υπήρχε. Οι κάτοικοι έφτιαχναν μόνοι τους τα προϊόντα και κάλυπταν τις ανάγκες τους. Έσφαζαν γουρούνι και το έτρωγαν με λίγδα. Μία φορά το χρόνο ερχόταν ο κρεοπώλης. Οι άντρες ασχολούνταν με τη γεωργία, οι γυναίκες με το σπίτι και τα παιδιά πήγαιναν σε ένα εκκλησάκι, το οποίο ήταν το σχολείο τους.
Ποιες αλλαγές έχουν συμβεί με το πέρασμα των χρόνων;

Το χωριό με το πέρασμα των χρόνων άρχισε να γίνεται καλύτερο. Τώρα υπάρχουν όλα τα υλικά αγαθά που χρειάζονται στην καθημερινή τους ζωή οι κάτοικοι. Υπάρχουν τα κατάλληλα μέσα μεταφοράς τα οποία βοηθούν στην επικοινωνία.
Θεωρείς ότι αυτές οι αλλαγές ωφέλησαν ή έβλαψαν το χωριό;

Οι αλλαγές πιστεύω πως ωφέλησαν το χωριό.
Υπάρχει κάτι που σε ενοχλεί σήμερα; Αν ναι, τι είναι αυτό;
Με ενοχλεί η μοναξιά. Ενώ παλιά το χωριό ήταν γεμάτο παιδιά, σήμερα υπάρχουν μόνο παππούδες. Οι νέοι για να βρουν ένα καλύτερο μέλλον έφυγαν στις πόλεις.
Ευχαριστώ πολύ γιαγιάκα μου. Οι πληροφορίες σου ήταν πολύ σημαντικές.

( ΙΒ )

Πες μου γιαγιά Στέλλα, πώς ήταν η ζωή εδώ στο χωριό τα παλαιότερα χρόνια; Υπάρχουν μεγάλες διαφορές με την σημερινή εποχή;

Καταρχήν, παλαιότερα, παντού στην ατμόσφαιρα μύριζε υγεία. Ο αέρας ήταν καθαρός και η φύση ήταν πολύ όμορφη. Τα σπίτια ήταν μονοκατοικίες σε όμορφες ζεστές γειτονιές, με αυλές, δέντρα και κληματαριές. Τώρα υπάρχουν σχεδόν παντού, άχαρες πολυκατοικίες και ελάχιστο πράσινο!
Πώς ήταν η ζωή για τα παιδιά στο χωριό;

Τα παιδιά ήταν πολύ πιο δοκιμασμένα. Συνήθως μόλις τελείωναν το σχολείο, άρχιζαν να δουλεύουν για να βοηθήσουν τους γονείς τους. Πολύ σπάνιες ήταν οι περιπτώσεις των παιδιών που πήγαιναν στο Πανεπιστήμιο και σπούδαζαν. Τα παιδιά στο χωριό εκείνα τα χρόνια, ήξεραν από μικρά τι θα πει να εργάζεσαι για ένα κομμάτι ψωμί. Πήγαιναν γονείς και παιδιά στα χωράφια. Ζούσαν όμως μέσα στη φύση και κάτω από τον γαλανό ουρανό. Μετά τη δουλειά, έπαιζαν στους δρόμους και τις αλάνες ομαδικά παιχνίδια, χρησιμοποιώντας απλά πράγματα, πέτρες, ξύλα, άδεια κουτιά ή άλλα άχρηστα για τους μεγάλους αντικείμενα.
Ποιες ήταν οι ασχολίες των μεγάλων;

Σκληρή δουλειά καθημερινά στα χωράφια ή στα ζώα. Πριν το χάραμα ετοιμάζονταν, ανέβαιναν στα κάρα έχοντας λίγο ψωμί, ελιές και κρεμμύδι σε μία δεμένη πετσέτα και ένα παγούρι νερό και έφευγαν για την δουλειά. Δούλευε όλη η οικογένεια ή καλύτερα όλο το σόι στο χωράφι ή στα ζώα. Από το χωράφι επέστρεφαν όταν άρχιζε να πέφτει ο ήλιος.
Τι έκαναν όταν επέστρεφαν στα σπίτια τους;

Οι γυναίκες φρόντιζαν για το φαϊ και το νοικοκυριό τους. Οι άντρες έφευγαν στα καφενεία να πιουν κάνα κρασί και να συζητήσουν για τη δουλειά, τη σοδειά τους και τα πολιτικά του τόπου τους. Τα παιδιά έπαιζαν στην γειτονιά και αντηχούσε πέρα για πέρα από τις φωνές τους.
Πότε και πώς διασκέδαζαν;

Κυρίως τις γιορτές και όταν γινόταν το πανηγύρι στο χωριό ή στα διπλανά χωριά. Στα πανηγύρια γινόταν μεγάλο παζάρι και μεγάλο γλέντι. Στην πλατεία του χωριού και στο καφενείο, στρώνονταν τραπέζια και καρέκλες. Πάνω σε μία πλατφόρμα στήνονταν οι μουσικοί και τα κλαρίνα τους, που έπαιζαν και χόρευε ο κόσμος ως αργά. Τα Χριστούγεννα βρίσκονταν οικογένειες και μόνοι τους έσφαζαν το γουρουνάκι που μεγάλωναν ολόκληρη τη χρονιά, το έσφαζαν και έκαναν βούτυρο, τσιγαρίδες, ψητό γουρουνάκι να φάνε για τις γιορτές και να ‘χουν και για μετά. Το Πάσχα έκανε όλο το χωριό Ανάσταση στην Εκκλησία με τον καλύτερο τρόπο. Τι να πρωτοθυμηθώ!
Δηλαδή γιαγιά πιστεύεις ότι ήταν καλύτερα τότε;

Πιστεύω ότι κάθε εποχή έχει και τα καλά της και τα άσχημά της. Τότε η ζωή ήταν πιο απλή, η φύση πιο καθαρή, οι ανθρώπινες σχέσεις πιο καλές, πιο φιλικές, αλλά υπήρχε πολύ φτώχεια, πολύς αγώνας για το μεροκάματο, πολύ δυσκολία για την καθημερινή ζωή, γιατί δεν υπήρχε η τεχνολογία. Σήμερα ο κόσμος είναι πιο σκληρός, ζει ο καθένας πιο απομονωμένος από τους άλλους, η ατμόσφαιρα είναι πιο μολυσμένη, δεν υπάρχει ανθρώπινη επαφή, αλλά υπάρχει μεγαλύτερη τεχνολογική εξέλιξη που διευκολύνει την ανθρώπινη ζωή, λιγότερη πείνα, περισσότερη άνεση, οι άνθρωποι μορφώνονται σε μεγαλύτερο βαθμό και ποσοστό για να καλυτερέψουν τη ζωή τους.

Δείτε επιπλέον