Χριστούγεννα: Ο Θεός γίνεται άνθρωπος

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4

 

Τα Χριστούγεννα όλα γύρω μας αλλάζουν. Οι δρόμοι φωτίζονται με πολύχρωμα λαμπιόνια. Οι βιτρίνες των καταστημάτων ξεχειλίζουν από κάθε λογής παιχνίδια. Το σπίτι ντύνεται με τα γιορτινά του και το τραπέζι μας είναι γεμάτο λιχουδιές. Βγαίνουμε βόλτες, πάμε για ψώνια, ανταλλάσσουμε δώρα, διασκεδάζουμε. Είναι όμως μόνο αυτό τα Χριστούγεννα; Μήπως αυτά που περιγράψαμε είναι ο τρόπος που συνήθως γιορτάζουμε, αλλά όχι το αληθινό νόημα των Χριστουγέννων;

 

Ας ταξιδέψουμε πίσω στον χρόνο, σε εκείνη την κρύα νύχτα στη Βηθλεέμ. Πόσο ήρεμα, ήσυχα και απλά είναι όλα! Δεν υπάρχει καμία πολυτέλεια. Κι όμως μέσα σε μια φάτνη, έναν στάβλο, γεννιέται ο Θεός. Τι υπέροχο μάθημα ταπείνωσης! Γίνεται άνθρωπος για να μας δώσει την ευκαιρία να υψωθούμε και να γίνουμε σαν κι εκείνον. Να φωτιστούμε από το φως του, να πάρουμε από τη δύναμή του.
Μας κάνει δώρο τον εαυτό του. Αρκεί να ανοίξουμε την καρδιά μας και να τον δεχτούμε μέσα μας. Έρχεται με αγάπη προς εμάς. Άλλωστε αυτό λέει και το όνομά του: «Εμμανουήλ» (Ο Θεός μαζί μας). Ας τον μιμηθούμε, λοιπόν, πλησιάζοντας κι εμείς με αγάπη τους συνανθρώπους μας. Ας τους προσφέρουμε δώρα αγάπης μέσα από την καρδιά μας. Ένα πιάτο φαγητό, μια καλή κουβέντα, ένα χάδι, μια αγκαλιά, ένα ρούχο που δε μας κάνει, ένα παιχνίδι που το βαρεθήκαμε μπορούν να δώσουν χαρά στη ζωή κάποιων ανθρώπων λιγότερο τυχερών από εμάς. Και κάνοντας αυτά στους συνανθρώπους μας είναι σαν να τα κάνουμε στον Χριστό. Το είπε άλλωστε και ο ίδιος: «Σας βεβαιώνω πως αφού τα κάνατε αυτά για έναν από τους άσημους αδερφούς μου, τα κάνατε για μένα»

(Μτ. 25, 40).

Ι. Ένα παιδί έρχεται στον κόσμο

Η προσδοκία και η χαρά της γέννησης ενός παιδιού

Μπορεί να μην βρισκόσουν εκεί για να το ζήσεις, αλλά, όταν οι γονείς σου πληροφορήθηκαν ότι πρόκειται να έρθεις στον κόσμο, πέταξαν από τη χαρά τους! Παππούδες και γιαγιάδες, φίλοι και συγγενείς έτρεξαν να συγχαρούν τους γονείς σου και να μοιραστούν τη χαρά τους. Πραγματικά δεν υπάρχει κάτι καλύτερο στον κόσμο από το να γίνεσαι γονιός. Και μη νομίσεις ότι είναι κάτι εύκολο. Για θυμήσου τον Αβραάμ και τη Σάρα που όλη τους τη ζωή παρακαλούσαν τον Θεό να τους χαρίσει ένα παιδί και τελικά στα γεράματά τους απέκτησαν με θαύμα τον Ισαάκ που το όνομά του σημαίνει «γέλιο», γιατί έδωσε πολλή χαρά στη ζωή τους.
Το μέρος όπου ήρθες στον κόσμο είναι το πιο χαρούμενο νοσοκομείο, το μαιευτήριο! Ροζ και μπλε μπαλόνια, γλάστρες, ανθοδέσμες, γλυκά φτιάχνουν μία γιορτινή ατμόσφαιρα. Εντάξει, όλοι είχαν αγωνία περιμένοντας να γεννηθείς, αλλά μόλις ανακοινώθηκε η χαρούμενη είδηση της γέννησής σου, εξαφανίστηκε κάθε φόβος και αγωνία. Δε θα το θυμάσαι φυσικά, αλλά εκεί δέχτηκες τις πρώτες επισκέψεις, τα πρώτα δώρα.

Γενέθλια: Γιορτάζουμε τη γέννηση ενός ανθρώπου. Δίνουμε και παίρνουμε δώρα

Είναι τόσο μεγάλη η χαρά όταν γεννιέται ένα παιδί, που γιορτάζουμε τη μέρα αυτή κάθε χρόνο. Τούρτα, κεράκια, το τραγούδι και, φυσικά, δώρα! Ίσως, σε καμία άλλη γιορτή δεν παίρνουμε τόσα δώρα. Είναι η αγάπη των συγγενών και φίλων οι οποίοι θέλουν να δώσουν χαρά. Ένα παιδικό χαμόγελο, άλλωστε, αξίζει όσο τίποτε στον κόσμο.

Τα γενέθλια μου!
Η πιο όμορφη στιγμή έφτασε! Είμαι περιτριγυρισμένος από πάρα πολλά κουτιά, μικρά και μεγάλα και πρέπει να τα ανοίξω όλα, γιατί όλα είναι για μένα. Σήμερα έχω τα γενέθλιά μου και μακάρι να τα είχα κάθε μέρα. Απορώ, δηλαδή, γιατί οι άνθρωποι να μην έχουν φτιάξει ένα ημερολόγιο πιο χαρούμενο; Γιατί να μην γιορτάζουμε πιο πολλές φορές τον χρόνο; Και μη νομίζετε ότι είμαι αχάριστος, δεν το λέω μόνο για μένα, αλλά για όλα τα παιδιά του κόσμου!

Δόξα Κοτσαλίδου, Ο καθρέπτης μου

Κοιμήσου εσύ, μωράκι μου, σε κούνια καρυδένια,
σε ρουχαλάκια κεντητά και μαργαριταρένια.
Έλα Χριστέ και Παναγιά και παρ’ το στους μπαξέδες
και γέμισε τους κόρφους του λουλούδια, μενεξέδες.
Κοιμήσου εσύ, παιδάκι μου, κι η μοίρα σου δουλεύει
και το καλό σου ριζικό σου κουβαλεί και φέρνει.
Κοιμάται νιο, κοιμάται νιο, κοιμάται νιο φεγγάρι,
Κοιμάται το παιδάκι μου στ’ άσπρο το μαξιλάρι.
Ο ύπνος τρέφει τα μωρά κι η ’γεια τα μεγαλώνει
και η κυρά η Παναγιά τα καλοξημερώνει.

Λαϊκό νανούρισμα

II. Χριστούγεννα: Ο νεογέννητος Ιησούς, ένα δώρο στον κόσμο

Από την Καινή Διαθήκη

Η γέννηση του Χριστού

Τα λόγια του αγγέλου στην Παναγία

Παρουσιάστηκε, λοιπόν, σ’ αυτήν ο άγγελος και της είπε: «Χαίρε εσύ, η προικισμένη με τη χάρη του Θεού! Ο Κύριος  είναι  μαζί  σου.  Ευλογημένη από τον Θεό είσαι εσύ  περισσότερο απ’ όλες τις γυναίκες. Μη φοβάσαι Μαριάμ, ο Θεός σου έδωσε τη χάρη του. Θα μείνεις έγκυος, θα γεννήσεις γιο και θα τον ονομάσεις Ιησού. Αυτός θα γίνει μέγας και θα  ονομαστεί «Υιός του Υψίστου». Θα βασιλέψει για πάντα και η βασιλεία του δε  θα έχει τέλος.

Η Γέννηση στη φάτνη της Βηθλεέμ

Εκείνες τις μέρες, ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Καίσαρας Αύγουστος διέταξε: «Όλοι οι άνθρωποι στην αυτοκρατορία μου πρέπει να απογραφούν. Τα ονόματά τους πρέπει να γραφτούν σε καταλόγους για τη φορολογία. Καθένας πρέπει, για τον λόγο αυτό, να πάει στην πόλη απ’ όπου κατάγεται». Έτσι και ο Ιωσήφ έπρεπε να πάει να δηλώσει το όνομά του στην πόλη του Δαβίδ, τη Βηθλεέμ, επειδή η καταγωγή του ήταν από την οικογένεια του βασιλιά Δαβίδ. Ξεκίνησε, λοιπόν, από τη Ναζαρέτ μαζί με τη Μαρία, για το μακρύ ταξίδι τους.
Στη Βηθλεέμ δεν βρήκαν χώρο στο πανδοχείο. Η μικρή πόλη ήταν γεμάτη ανθρώπους. Τελικά βρήκαν να μείνουν σ’ ένα στάβλο. Τη νύχτα η Μαρία γέννησε το παιδί της, ένα γιο. Τον σπαργάνωσε και τον ξάπλωσε σ’ ένα παχνί.
Στην περιοχή εκείνη υπήρχαν μερικοί βοσκοί, που έμεναν στην ύπαιθρο και φύλαγαν τα πρόβατά τους. Ξαφνικά έλαμψε γύρω τους φως, και τους παρουσιάστηκε ένας άγγελος. Οι βοσκοί τρόμαξαν, ο άγγελος όμως τους είπε:
«Μην τρομάζετε! Σας φέρνω ένα χαρμόσυνο μήνυμα. Ο Θεός σάς έστειλε τον Σωτήρα που σας είχε υποσχεθεί κι αυτός είναι ο Χριστός, ο Κύριος. Σήμερα γεννήθηκε στη Βηθλεέμ. Και τούτο είναι το σημάδι για να τον αναγνωρίσετε: θα βρείτε ένα βρέφος σπαργανωμένο και ξαπλωμένο μέσα σ’ ένα παχνί».
Ξαφνικά τότε, κοντά στον άγγελο, παρουσιάστηκε πλήθος αγγέλων, που υμνούσαν τον Θεό και έλεγαν:
«Δόξα στον ύψιστο Θεό και ειρήνη στη γη. Αγάπη και σωτηρία για τους ανθρώπους!». Οι βοσκοί πήγαν γρήγορα στη Βηθλεέμ. Εκεί βρήκαν τη Μαρία και τον Ιωσήφ, και το βρέφος ξαπλωμένο στο παχνί και τους διηγήθηκαν τα λόγια που τους είπε ο άγγελος γι’ αυτό το παιδί.
Η Μαρία διατηρούσε όλα αυτά τα λόγια στην καρδιά της και τα σκεφτόταν συνεχώς. Οι βοσκοί γύρισαν πίσω δοξάζοντας και υμνώντας τον Θεό για όλα όσα άκουσαν και είδαν. Η Μαρία και ο Ιωσήφ έδωσαν στο παιδί το όνομα Ιησούς, όπως τους το είχε πει ο άγγελος.

Λκ 2 8-20

Τι να σου προσφέρουμε Χριστέ;

Όλα τα δημιουργήματα του Θεού νιώθουν την ανάγκη να προσφέρουν κάτι στον νεογέννητο Χριστό.

Οι άγγελοι πρόσφεραν τον ύμνο.

Ξαφνικά παρουσιάστηκε ένα πλήθος από την ουράνια στρατιά των αγγέλων, οι οποίοι υμνούσαν τον Θεό και έλεγαν: «Δόξα στον ύψιστο Θεό και ειρήνη στη γη, αγάπη και σωτηρία για τους ανθρώπους» (Λκ. 2, 13-14).

Οι ουρανοί πρόσφεραν το αστέρι.

Το αστέρι που είχαν δει οι μάγοι ν’ ανατέλλει με τη γέννηση του παιδιού, προχωρούσε μπροστά τους. Τελικά ήρθε και στάθηκε πάνω από τον τόπο όπου βρισκόταν το παιδί (Μτ. 2, 9).

Οι μάγοι πρόσφεραν τα δώρα.

Όταν είδαν το παιδί με τη Μαρία, τη μητέρα του, έπεσαν στη γη και το προσκύνησαν. Ύστερα άνοιξαν τους θησαυρούς τους και του πρόσφεραν δώρα: χρυσάφι, λιβάνι και σμύρνα (Μτ. 2, 11).

Η έρημος πρόσφερε τη φάτνη, η γη τη σπηλιά, οι βοσκοί τον θαυμασμό τους, τα ζώα της φάτνης τη ζεστασιά τους κι εμείς οι άνθρωποι τη μητέρα του την Παναγία.

Η προσκύνηση των μάγων

Όταν γεννήθηκε ο Ιησούς στη Βηθλεέμ, στα χρόνια του βασιλιά Ηρώδη, έφτασαν στα Ιεροσόλυμα κάποιοι σοφοί μάγοι από την Ανατολή. Πήγαν στο παλάτι του βασιλιά Ηρώδη και ρώτησαν: «Πού είναι ο νεογέννητος βασιλιάς; Είδαμε ν’ ανατέλλει το άστρο του και ήρθαμε να τον προσκυνήσουμε».
Όταν το άκουσε αυτό ο Ηρώδης ταράχτηκε πολύ, γιατί αυτός ήταν ο βασιλιάς. Φώναξε λοιπόν κοντά του όλους τους σοφούς άνδρες που γνώριζαν καλά τις άγιες γραφές. Ο Ηρώδης τους ρώτησε: «Πού θα γεννηθεί ο Μεσσίας; Σε ποια πόλη θα γεννηθεί ο βασιλιάς που υποσχέθηκε ο Θεός;»
Αυτοί απάντησαν: «Στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας, έτσι λένε οι προφήτες».
Ο Ηρώδης κάλεσε κρυφά τους μάγους κοντά του. Ήθελε να μάθει πότε ακριβώς φάνηκε το άστρο για πρώτη φορά. Έπειτα τους έστειλε στη Βηθλεέμ και τους είπε: «Ειδοποιήστε με όταν θα βρείτε το παιδί για να έρθω κι εγώ να το προσκυνήσω».
Οι μάγοι ακολούθησαν το αστέρι κι αυτό τους οδήγησε στη Βηθλεέμ. Ήρθε και στάθηκε πάνω από τον στάβλο, εκεί όπου γεννήθηκε ο Ιησούς. Οι μάγοι μπήκαν μέσα και βρήκαν το παιδί με τη Μαρία, τη μητέρα του. Έπεσαν στη γη και το προσκύνησαν. Ύστερα του πρόσφεραν πολύτιμα δώρα: χρυσάφι, λιβάνι και σμύρνα.
Μετά έφυγαν για την πατρίδα τους από άλλο δρόμο, γιατί ο Θεός τούς πρόσταξε στο όνειρό τους να μην ξαναγυρίσουν στον Ηρώδη.

Μτ 2, 1-12

Διαβάζουμε την Εικόνα της Γέννησης του Χριστού

Ο αγιογράφος πρώτα θέλει να τονίσει τον εορταστικό και πανηγυρικό χαρακτήρα των Χριστουγέννων. Άγγελοι, άνθρωποι, φύση γιορτάζουν, συμμετέχοντας στη μεγάλη χαρά της γέννησης του Χριστού.
Στο κέντρο, βλέπουμε τα πιο σημαντικά πρόσωπα: το θείο Βρέφος και τη Μητέρα του. Βρίσκονται μέσα σε σκοτεινό σπήλαιο που συμβολίζει το σκοτάδι που βρισκόταν ο κόσμος πριν τη γέννηση του Χριστού. Μέσα σε πέτρινη φάτνη βρίσκεται σπαργανωμένο το θείο Βρέφος και πάνω του πέφτει η ακτίνα του άστρου. Είναι ένας πολύ όμορφος τρόπος να μας δείξει ο αγιογράφος ότι αυτό το βρέφος είναι ο Υιός του Θεού που το συνοδεύει το θείο φως του. Ταυτόχρονα, όμως, είναι και άνθρωπος που γεννήθηκε, όπως όλα τα μωράκια στον κόσμο, και γι’ αυτό εικονίζεται με τα σπάργανά του. Η Παναγία βρίσκεται γονατιστή δίπλα του να το προσκυνά. Ζωγραφίζεται μεγαλύτερη από τα υπόλοιπα πρόσωπα της παράστασης. Είναι το πρόσωπο που τιμούμε
ιδιαίτερα, γιατί με την αποδοχή της γεννήθηκε ο Χριστός.
Μέσα στο σπήλαιο και πίσω από τη φάτνη, ζωγραφίζονται ένα βόδι κι ένα γαϊδουράκι, που συμβολίζουν τους ανθρώπους της Παλαιάς Διαθήκης που περίμεναν και αναγνώρισαν τον Ιησού ως Μεσσία.
Στο επάνω αριστερό μέρος της εικόνας, άγγελοι κοιτάζουν το αστέρι και δοξο- λογούν. Ο Ιωσήφ δεν είναι δίπλα στην Παναγία, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά στην άκρη της εικόνας. Ο ζωγράφος θέλει να τονίσει ότι δεν είναι ο πατέρας, αλλά μόνον ο προστάτης του Ιησού και της Μητέρας του.
Στο άλλο κάτω άκρο της εικόνας, εικονίζεται το πρώτο λουτρό του βρέφους. Είναι μια σκηνή που δεν αναφέρεται στο Ευαγγέλιο, αλλά χρησιμοποιείται από τον αγιογράφο για να δείξει ότι ο Θεός που έγινε άνθρωπος συμμετέχει σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής.

ΙΙΙ. Η γιορτή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς

Στις 25 Δεκεμβρίου, που η Εκκλησία γιορτάζει τα Χριστούγεννα, ψάλλεται το τροπάριο:

Η Γέννησίς Σου, Χριστέ ο Θεός ημών,

ανέτειλε τω κόσμω το φως το της γνώσεως.

Έν αυτή γαρ οι τοις άστροις λατρεύοντες,

υπό αστέρος εδιδάσκοντο.

Σε προσκυνείν, τον Ήλιον της Δικαιοσύνης,                          

και Σε γιγνώσκειν, εξ ύψους Ανατολήν,

Κύριε, Δόξα Σοι!

 

Δηλαδή:

Η Γέννησή Σου, Χριστέ ο Θεός μας,

έκανε να ανατείλει στον κόσμο το φως της αληθινής γνώσης.

Γιατί σ’ αυτή τη Γέννησή Σου εκείνοι που ως τώρα λατρεύανε τα αστέρια

διδάχτηκαν από το αστέρι που τους οδήγησε ως τη φάτνη

να προσκυνούν μονάχα Εσένα, που είσαι ο Ήλιος της Δικαιοσύνης

και να Σε αναγνωρίσουν σαν ανατολή που χαράζει από ψηλά.

Κύριε, ας είσαι δοξασμένος!

O Ινδιάνος στη φάτνη

Να ένας Ινδιάνος μες στη φάτνη. Περίεργο.

Πώς βρέθηκε εδώ; Ανάμεσα στα πρόβατα, στους μάγους,

Κάτ’ απ’ τ’ αστέρι, δίπλα στον βοσκό;

– Γκρίζε αητέ, να φύγεις απ’ τη φάτνη.

Παρ’ το τσεκούρι σου και δρόμο από δω.

Τι θέση μπορεί να’ χει ένας Ινδιάνος πλάι στο θείο, νιογέννητο μωρό;

Μα εκείνος δεν ακούει, δεν απαντάει. Κουράστηκε. Ταξίδι μακρινό….

Γυρίζει, τους κοιτάει, χαμογελάει, χαμόγελο αγάπης, τρυφερό.

Ίσως να άκουσε το μήνυμα της φάτνης κι έτρεξε να ’ρθει τόσο βιαστικά,

να πει σε όλους μας μ’ αυτό το χαμογέλιο:

«Ειρήνη, αδέλφια, κι αγάπη στην καρδιά».

 

Τζιάνι Ροντάρι, Φλυαρίες ανάμεσα

στον ουρανό και τη γη

Τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα Ήθη και έθιμα

Τα Χριστούγεννα στην Ελλάδα ο τόπος γεμίζει μελωδίες γιορτινές και οι δρόμοι και οι πλατείες φωτίζονται και πλημμυρίζουν από κόσμο. Οι οικογένειες και οι παρέες μεγαλώνουν. Από τις κουζίνες των σπιτιών ξεχύνονται λογιών λογιών αρώματα, στολισμένα καραβάκια και χριστουγεννιάτικα δέντρα καμαρώνουν στα σπίτια και στις βιτρίνες των μαγαζιών, παραμύθια και ιστορίες για καλικάντζαρους λέγονται δίπλα στο αναμμένο τζάκι, δώρα, παιχνίδια και ευχές δίνουν αυτές τις ημέρες το δικό τους ξεχωριστό χρώμα σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας.
Κάθε περιοχή έχει τα δικά της έθιμα από τα παλιά χρόνια έως σήμερα. Τα κάλαντα των παιδιών, το χριστουγεννιάτικο δέντρο ή το στολισμένο φανάρι, τα φαναράκια της νύχτας, τα παιχνίδια και τα γλυκά είναι παραδόσεις που διαφέρουν από τόπο σε τόπο.
Νωρίς το πρωί της παραμονής, τα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους και λένε τα κάλαντα: «Καλήν ημέραν άρχοντες, κι αν είναι ορισμός σας, Χριστού τη Θεία Γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας…».

Γλυκά των Χριστουγέννων

Μελιμακάρονα

Δίπλες

Χριστόψωμο

Κουραμπιέδες

Τα παραδοσιακά γλυκά της γιορτής είναι τα μελομακάρονα, οι κουραμπιέδες και οι δίπλες. Παραδοσιακά επίσης οι νοικοκυρές έπλαθαν το χριστόψωμο που γίνεται με ειδική μαγιά φτιαγμένη με ξερό βασιλικό και το ζύμωμά του είναι μια ιεροτελεστία με πολλή υπομονή. Στη διάρκεια του ζυμώματος η νοικοκυρά λέει: «Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει». Το χριστόψωμο είναι το ψωμί για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι.
Ο νοικοκύρης το κόβει αφού πρώτα το σταυρώσει και το μοιράζει σε όλη του την οικογένεια μα και σε όλους τους καλεσμένους.

 Το έθιμο του αναμμένου πουρναριού στην Ήπειρο

Όποιος πάει στο σπίτι του γείτονα, για να πει τα «χρόνια πολλά», μα και τα παντρεμένα παιδιά που θα πάνε στο πατρικό τους, κρατούν ένα κλαδί δέντρου που καίει τρίζοντας. Έτσι αναμμένο το πηγαίνουν και γεμίζουν φωτιές και κρότους τα σκοτεινά δρομάκια του χωριού. Σε άλλα χωριά, δεν κρατούν ολόκληρο το κλαδί του δέντρου, αλλά μια χούφτα δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα, που τα πετούν στο τζάκι μόλις μπούνε στο σπίτι. Όταν φύλλα τα ξερά πιάσουν φωτιά κι αρχίσουν να τρίζουν και να πετάνε σπίθες, εύχονται: «Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!»

Το «τάισμα» της βρύσης στη Θεσσαλία

Τα μεσάνυχτα ή κοντά στο χάραμα των Χριστουγέννων, οι κοπέλες πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση για «να κλέψουν το άκραντο νερό», δηλαδή το αμίλητο, γιατί σε όλη τη διαδρομή δεν μιλούν καθόλου. Μόλις φτάσουν, αλείφουν τη βρύση με βούτυρο και μέλι, και βάζουν ένα κλαδί ελιάς με την ευχή: «όπως τρέχει το νερό σ’ βρυσούλα μ’, έτσ’ να τρέχ’ και το βιο μ’», δηλαδή: όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η ευημερία στο σπίτι τον καινούργιο χρόνο και η ζωή του να είναι γλυκιά σα μέλι.

Πρωτοχρονιάτικα έθιμα και παραδόσεις

Όπως τα Χριστούγεννα έτσι και την Πρωτοχρονιά όλοι είναι χαρούμενοι και προετοιμάζονται για την πρώτη μέρα του νέου χρόνου με γιορτινές μελωδίες, πεντανόστιμα γλυκά, παραμύθια και ιστορίες, δώρα και ευχές για ένα χρόνο γεμάτο υγεία, χαρά και αγάπη.

 

Το σπάσιμο του ροδιού

Το ρόδι είναι σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης. Σύμφωνα με την παράδοση όλη η οικογένεια πηγαίνει πρωί πρωί στην εκκλησία και ο πατέρας έχει στην τσέπη του ένα ρόδι. Μόλις επιστρέψουν στο σπίτι, μπαίνει πρώτος στο σπίτι για να κάνει ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι. Μόλις μπει με το δεξί, ρίχνει με δύναμη το ρόδι στο πάτωμα έτσι ώστε να σπάσει και να πεταχτούν οι σπόροι του παντού και εύχεται «με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά».

 

Οι κολόνιες στην Κεφαλλονιά

Το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς οι κάτοικοι του νησιού μα και οι επισκέπτες κατεβαίνουν στους δρόμους του νησιού με μπουκάλια με κολόνιες στα χέρια, ραίνουν ο ένας τον άλλον και τραγουδούν «Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας ειπούμε χρόνους πολλούς». Τέλος ανταλλάσσουν και την τελευταία ευχή του χρόνου που είναι «Καλή Αποκοπή», δηλαδή με το καλό να αποχωριστούμε τον παλιό χρόνο. Την πρώτη μέρα του νέου έτους η μπάντα του δήμου περνάει από όλα τα σπίτια και τραγουδάει καντάδες και κάλαντα.

 

Η ιστορία της βασιλόπιττας

Μια φορά κι ένα καιρό στη μακρινή Καισάρεια της Καππαδοκίας ζούσε ο Μέγας Βασίλειος, ένας επίσκοπος που αγαπούσε και βοηθούσε τους συνανθρώπους του. Ζούσαν ειρηνικά, όταν μια μέρα έφτασε στην πόλη ένας βάρβαρος στρατηγός και ζήτησε να του δώσουν όλο το χρυσάφι της Καισάρειας, αλλιώς θα κατέστρεφε την πόλη.
Ο Μέγας Βασίλειος προσευχήθηκε όλη τη νύχτα στον Θεό για να σωθεί η πόλη.
Όταν ξημέρωσε, ο στρατηγός περικύκλωσε με τον στρατό του την Καισάρεια. Ύστερα μπήκε με την ακολουθία του στην πόλη και ζήτησε από τον Μέγα Βασίλειο το χρυσάφι. Ο Βασίλειος αποκρίθηκε ότι οι κάτοικοι της πόλης του ήταν φτωχοί και δεν είχαν τίποτε άλλο πέρα από πείνα και φτώχεια.
Σαν άκουσε αυτά τα λόγια ο στρατηγός, θύμωσε πολύ και είπε πως θα εξορίσει τον Βασίλειο μακριά από την πατρίδα του ή θα τον θανατώσει.
Οι χριστιανοί της Καισάρειας που αγαπούσαν πολύ τον επίσκοπό τους θέλησαν να τον βοηθήσουν. Έτσι μάζεψαν όσα χρυσαφικά είχαν και του τα πρόσφεραν για να τα δώσει στον στρατηγό και έτσι να σωθούν όλοι.
Μα ο στρατηγός διέταξε τον στρατό του να επιτεθεί στον φτωχό λαό της πόλης.
Ο Μέγας Βασίλειος, αφού προσευχήθηκε στον Θεό, έδωσε στον στρατηγό ό,τι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι. Μόλις όμως ο στρατηγός ακούμπησε τα χέρια του πάνω στα χρυσαφικά μια λάμψη φώτισε τον χώρο και αμέσως μετά ένας λαμπρός καβαλάρης όρμησε με τον στρατό του πάνω στον στρατηγό και τους στρατιώτες του και τους αφάνισε. Ήταν ο Άγιος Μερκούριος.
Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισάρειας, μα ο Μέγας Βασίλειος βρέθηκε σε δύσκολη θέση! Θέλησε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και να πάρει ο καθένας ό,τι ήταν δικό του. Αυτό ήταν αδύνατον! Προσευχήθηκε λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος να τον φωτίσει ο Θεός τι να κάνει.
Την άλλη μέρα φώναξε τους διακόνους και έδωσε εντολή να ζυμώσουν μικρές πίτες και σε κάθε μία θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά. Σαν ετοιμάστηκαν, τις μοίρασε σαν ευλογία σε όλους τους κατοίκους της Καισάρειας. Η έκπληξή τους δεν περιγράφεται, όταν κάθε οικογένεια έβρισκε μέσα στην μικροσκοπική πίτα τα χρυσαφικά της. Ήταν γι’ αυτούς μια ξεχωριστή πίτα. Ήταν η βασιλόπιτα, που χάριζε χαρά και ευλογία. Από τότε φτιάχνουν σε κάθε σπίτι και μια βασιλόπιτα με το φλουρί μέσα, την πρώτη μέρα του χρόνου, τη μέρα του Αγίου Βασιλείου.

 

Έθιμα από όλο τον κόσμο

Γαλλία

Την παραμονή των Χριστουγέννων τα παιδιά αφήνουν τα παπούτσια τους στο τζάκι και περιμένουν τον Père Noël, τον Πατέρα των Χριστουγέννων,  να τους τα γεμίσει  με  δώρα. Το πρωί βρίσκουν ακόμα γλυκά, φρούτα, καρύδια και μικρά δωράκια κρεμασμένα στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο. Στους καθεδρικούς ναούς της Γαλλίας γίνεται αναπαράσταση της γέννησης του Χριστού. Στη   νότια Γαλλία, ένα μεγάλο κούτσουρο καίει στο τζάκι από τα Χριστούγεννα μέχρι και την Πρωτοχρονιά, έθιμο που συναντάμε και στη χώρα μας, γνωστό ως «Χριστόξυλο».

 

Κίνα

Οι Κινέζοι στολίζουν χριστουγεννιάτικα δέντρα με πολύχρωμα στολίδια που έχουν κατασκευάσει από χαρτί. Τα παιδιά κρεμάνε βαμβακερές κάλτσες, περιμένοντας τον Λαμ Κουνγκ Κουνγκ, δηλαδή τον «Καλό γερο-πατέρα», να τους φέρει τα γλυκά και τα δώρα τους.

 

Ιαπωνία

Οι Ιάπωνες περιμένουν την παραμονή των Χριστουγέννων τον δικό τους Αϊ-Βασίλη, τον Χοτέισο, που έχει μάτια και πίσω από το κεφάλι του και κρατάει μία μεγάλη σακούλα με παιχνίδια.

Μουσική και videos

• Ύμνος : “Δόξα Σοι τω δείξαντι το φως…”
• Ύμνος : Κατεβασιά των Χριστουγέννων “Χριστός Γεννάτε δοξάσατε…”